Sam Smith en de Dragons Jonas Boets

WERKMODEL GROEP 4<br />

<strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>Dragons</strong><br />

<strong>Jonas</strong> <strong>Boets</strong><br />

(door Pieter Vervloet)<br />

AUTEURSINFO (ZIE OOK WWW.VILLAKAKELBONT.BE)<br />

<strong>Jonas</strong> <strong>Boets</strong> werd gebor<strong>en</strong> in 1981. Hij stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> Germaanse Tal<strong>en</strong> aan <strong>de</strong><br />

universiteit van Antwerp<strong>en</strong> <strong>en</strong> voltooi<strong>de</strong> ook <strong>de</strong> aanvull<strong>en</strong><strong>de</strong> studie Taal <strong>en</strong><br />

Bedrijf in Leuv<strong>en</strong>. Hij heeft drie jaar Ne<strong>de</strong>rlandse les gegev<strong>en</strong> in het Sint-<br />

Ritacollege in Kontich aan <strong>de</strong> leerling<strong>en</strong> van het <strong>de</strong>r<strong>de</strong> <strong>en</strong> het vier<strong>de</strong><br />

mid<strong>de</strong>lbaar. Nu werkt hij voor het productiehuis Eyeworks <strong>en</strong> bed<strong>en</strong>kt hij<br />

mee televisieprogramma's. In zijn vrije tijd voetbalt hij <strong>en</strong> draait hij hier <strong>en</strong><br />

daar wat plaatjes.<br />

tuss<strong>en</strong>.<br />

In <strong>de</strong> lagere school las <strong>Jonas</strong> bibliothek<strong>en</strong> leeg <strong>en</strong> in zijn opstell<strong>en</strong> op school<br />

werd dui<strong>de</strong>lijk dat schrijv<strong>en</strong> hem wel beviel. Toch moest die interesse ev<strong>en</strong><br />

wacht<strong>en</strong>, want op <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>lbare school kwam<strong>en</strong> er allerhan<strong>de</strong> ding<strong>en</strong><br />

E<strong>en</strong> paar jaar later begon <strong>Jonas</strong> boekjes voor beginn<strong>en</strong><strong>de</strong> lezers te schrijv<strong>en</strong>: Piep in het land van kaan<br />

(De E<strong>en</strong>hoorn, 2002), volgd<strong>en</strong> nog twee piep<strong>en</strong> Piep op <strong>de</strong> fiets (De E<strong>en</strong>hoorn, 2003) <strong>en</strong> Piep <strong>en</strong> <strong>de</strong> dief<br />

(De E<strong>en</strong>hoorn, 2004). Na <strong>de</strong> eerste piep begon <strong>Jonas</strong> na te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> groter project. Hij vroeg<br />

zich af wat geheim ag<strong>en</strong>t<strong>en</strong> do<strong>en</strong> als ze jong zijn <strong>en</strong> vanuit dit i<strong>de</strong>e groei<strong>de</strong> e<strong>en</strong> hele spionn<strong>en</strong>school<br />

<strong>en</strong> <strong>de</strong> figuur <strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong>. <strong>Sam</strong> beleef<strong>de</strong> vier avontur<strong>en</strong>: <strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> (Standaard Uitgeverij, 2003), <strong>Sam</strong><br />

<strong>Smith</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> diamant van Don Carlos (Manteau, 2004), <strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> <strong>en</strong> het Duivelskruid (Manteau, 2005) <strong>en</strong><br />

<strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> <strong>en</strong> Operatie Zwarte Reg<strong>en</strong> (Manteau, 2006). En sinds 2008 gaan <strong>de</strong> avontur<strong>en</strong> van <strong>Sam</strong> ver<strong>de</strong>r:<br />

<strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>Dragons</strong> (Manteau, 2008) <strong>en</strong> <strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> wraak van Carolina (Manteau, 2009).<br />

http://jonasboets.blogspot.com/<br />

KORT SAMENGEVAT<br />

Antwerp<strong>en</strong> wordt geteisterd door twee maffiab<strong>en</strong><strong>de</strong>s: <strong>de</strong> <strong>Dragons</strong> <strong>en</strong> Groep Z. De<br />

burgemeester <strong>en</strong> <strong>de</strong> commissaris zitt<strong>en</strong> met <strong>de</strong> hand<strong>en</strong> in het haar <strong>en</strong> roep<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

hulp van De School in. <strong>Sam</strong> infiltreert in <strong>de</strong> beruchte b<strong>en</strong><strong>de</strong> van <strong>de</strong> <strong>Dragons</strong> <strong>en</strong><br />

probeert te ont<strong>de</strong>kk<strong>en</strong> wat hun plann<strong>en</strong> zijn. Het lev<strong>en</strong> in <strong>de</strong> clan is hard <strong>en</strong><br />

onvoorspelbaar, vri<strong>en</strong>dschap <strong>en</strong> solidariteit gaan hand in hand met hebzucht <strong>en</strong><br />

wantrouw<strong>en</strong>. Elke secon<strong>de</strong> moet <strong>Sam</strong> uitkijk<strong>en</strong> dat hij niet ontmaskerd wordt,<br />

want <strong>de</strong> maffia k<strong>en</strong>t ge<strong>en</strong> g<strong>en</strong>a<strong>de</strong>…

---

BESPREKEN EN BEOORDELEN<br />

Held<strong>en</strong> <strong>en</strong> geheim ag<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

<strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>Dragons</strong> is e<strong>en</strong> spann<strong>en</strong>d boek <strong>en</strong> <strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> is e<strong>en</strong> held: ook als hij er alle<strong>en</strong> voor<br />

staat, weet hij zijn hachje te redd<strong>en</strong>. <strong>Sam</strong> zal altijd het juiste do<strong>en</strong>, ook al voelt dat verkeerd. Dit zorgt<br />

soms voor complexe situaties, zoals <strong>de</strong> overval op <strong>de</strong> burgemeester (p. 113-114). Je kan het fragm<strong>en</strong>t<br />

aan <strong>de</strong> hand van <strong>de</strong>ze citat<strong>en</strong> besprek<strong>en</strong> met <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong>:<br />

- ‘Hoever moest hij gaan om zijn cover te bescherm<strong>en</strong>?’ (p. 113)<br />

- ‘Het schuldgevoel bij <strong>Sam</strong> schoot nog ver<strong>de</strong>r <strong>de</strong> hoogte in. Maar tegelijkertijd besefte hij<br />

weer waarom hij dit moest do<strong>en</strong>. Net om ervoor te zorg<strong>en</strong> dat zulke ding<strong>en</strong> niet meer<br />

gebeurd<strong>en</strong>.’ (p. 114)<br />

Begrijp<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> <strong>Sam</strong>? Zoud<strong>en</strong> ze hetzelf<strong>de</strong> do<strong>en</strong>? K<strong>en</strong>n<strong>en</strong> ze an<strong>de</strong>re situaties waarin het doel<br />

<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>l<strong>en</strong> heiligt?<br />

Is <strong>Sam</strong> e<strong>en</strong> rolmo<strong>de</strong>l of e<strong>en</strong> voorbeeld voor <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong>? Zoud<strong>en</strong> graag zelf zo’n lev<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> of e<strong>en</strong><br />

held zijn? Waar zoud<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> wele<strong>en</strong>s will<strong>en</strong> infiltrer<strong>en</strong>? K<strong>en</strong>n<strong>en</strong> ze nog held<strong>en</strong>? Wanneer is<br />

iemand e<strong>en</strong> held? Moet je <strong>de</strong> wereld redd<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> held te zijn?<br />

De <strong>Dragons</strong><br />

Overloop <strong>de</strong> b<strong>en</strong><strong>de</strong> met <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong>, bespreek hun bijnam<strong>en</strong> <strong>en</strong> bepaal hun belangrijkste<br />

eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong>. Je kan dat do<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> flip-over of op grote vell<strong>en</strong> papier.<br />

De juryled<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> merk<strong>en</strong> dat <strong>de</strong> personages zijn niet puur zwart-wit zijn: <strong>de</strong> ‘slechte’ b<strong>en</strong><strong>de</strong>l<strong>en</strong><br />

zijn soms best aardig. Zijn er personages waar <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> sympathie voor voel<strong>en</strong>? K<strong>en</strong>n<strong>en</strong> ze an<strong>de</strong>re<br />

boek<strong>en</strong> of films waar <strong>de</strong> personages ev<strong>en</strong>min zwart-wit zijn of net wel zwart-wit zijn?<br />

De <strong>Dragons</strong> noem<strong>en</strong> zichzelf e<strong>en</strong> ‘clan’, e<strong>en</strong> soort familie. Dat klinkt veel positiever <strong>en</strong> min<strong>de</strong>r<br />

gewelddadig dan ‘b<strong>en</strong><strong>de</strong>’. Spreekt dit groepsgevoel tot <strong>de</strong> verbeelding van <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong>? Vind<strong>en</strong> ze<br />

het e<strong>en</strong> aantrekkelijk lev<strong>en</strong>?<br />

Kunn<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> zich voorstell<strong>en</strong> dat zij zelf – of bijvoorbeeld klasg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> – in e<strong>en</strong> b<strong>en</strong><strong>de</strong> of op<br />

het slechte pad beland<strong>en</strong>?<br />

Antwerp<strong>en</strong><br />

<strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>Dragons</strong> speelt zich af in Antwerp<strong>en</strong>: <strong>de</strong> strat<strong>en</strong> zijn zo specifiek beschrev<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

b<strong>en</strong>oemd dat je er e<strong>en</strong> stadsplan naast kan legg<strong>en</strong> <strong>en</strong> zo het do<strong>en</strong> <strong>en</strong> lat<strong>en</strong> van <strong>Sam</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>Dragons</strong> kan<br />

volg<strong>en</strong>. En waarom ge<strong>en</strong> thema-uitstap gaan naar Antwerp<strong>en</strong>?<br />

Op www.antwerp<strong>en</strong>.be kan je strat<strong>en</strong> opzoek<strong>en</strong>:<br />

www.antwerp<strong>en</strong>.be > NL Algeme<strong>en</strong> > Stadsplan<br />

Inspiratie<br />

Op zijn blog vertelt <strong>Jonas</strong> <strong>Boets</strong> dat hij beïnvloed is door on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re James Bond <strong>en</strong> Mission<br />

Impossible to<strong>en</strong> hij zijn eig<strong>en</strong> spionageverhaal ging schrijv<strong>en</strong>. K<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> dit? Zi<strong>en</strong> ze<br />

gelijk<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> (vb. <strong>de</strong> gadgets)? Toon ev<strong>en</strong>tueel e<strong>en</strong> filmfragm<strong>en</strong>t.

---

Wordt vervolgd<br />

<strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>Dragons</strong> is het vijf<strong>de</strong> boek van <strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong>. Was dit e<strong>en</strong> probleem voor <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong>?<br />

Moet je alle an<strong>de</strong>re verhal<strong>en</strong> gelez<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> om te kunn<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>? Hebb<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> zin<br />

gekreg<strong>en</strong> om meer boek<strong>en</strong> over <strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> te lez<strong>en</strong>?<br />

Spann<strong>en</strong><strong>de</strong> verhal<strong>en</strong> zoals die over <strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> krijg<strong>en</strong> vaak e<strong>en</strong> vervolg (kijk maar naar James Bond).<br />

Zoek sam<strong>en</strong> met <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> voorbeeld<strong>en</strong> of br<strong>en</strong>g zelf e<strong>en</strong> aantal voorbeeld<strong>en</strong> mee (vb. <strong>de</strong> boek<strong>en</strong><br />

over Wiet Waterlan<strong>de</strong>rs van Mark Tijsmans <strong>en</strong> over Alex Ri<strong>de</strong>r van Anthony Horowitz).<br />

<strong>Jonas</strong> <strong>Boets</strong> over zijn werk<br />

Bespreek <strong>de</strong>ze uitsprak<strong>en</strong> van <strong>Jonas</strong> <strong>Boets</strong> met <strong>de</strong> juryledne:<br />

- ‘<strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> is niet zomaar e<strong>en</strong> boek. Het is mijn eig<strong>en</strong> wereldje dat ik heb gecreëerd.’<br />

- ‘Natuurlijk bestaat er in het echt ge<strong>en</strong> hemd waarmee je parachute kan spring<strong>en</strong>, maar dat is<br />

net het leuke.’<br />

- ‘Ik wil gelez<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Punt uit. Het geeft me <strong>en</strong>ergie als kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> zegg<strong>en</strong> dat ze m’n<br />

boek<strong>en</strong> met plezier gelez<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>. Het geeft je <strong>de</strong> spirit om h<strong>en</strong> opnieuw te verrass<strong>en</strong>.’<br />

MEER LEZEN, MEER KIJKEN<br />

De boek<strong>en</strong> over Alex Ri<strong>de</strong>r van Anthony Horowitz gaan ook over e<strong>en</strong> jonge spion:<br />

- Bolbliksem (Facet, 2000)<br />

- Point Blanc (Facet, 2001)<br />

- Cayo Esquelito (Facet, 2002)<br />

- A<strong>de</strong>laarsspel (Facet, 2003)<br />

- Scorpia (Facet, 2004)<br />

- De val van <strong>de</strong> aarts<strong>en</strong>gel (Facet, 2005)<br />

- Stormbreaker (Facet, 2006)<br />

- Snakehead (Facet, 2008)<br />

www.alexri<strong>de</strong>r.com (Engelstalige site)<br />

Als je er <strong>de</strong> tijd <strong>en</strong> ruimte voor hebt, kan je <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> over Alex Ri<strong>de</strong>r vergelijk<strong>en</strong> met die over<br />

<strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> <strong>en</strong> misschi<strong>en</strong> zelfs e<strong>en</strong> film van James Bond bekijk<strong>en</strong>. Zo krijg<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> e<strong>en</strong> mooi<br />

beeld van wat het g<strong>en</strong>re te bied<strong>en</strong> heeft. Zi<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>, gelijk<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>,..? Wat zijn <strong>de</strong><br />

verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> spionage- <strong>en</strong> <strong>de</strong>tectiveverhal<strong>en</strong>?

---

WERKMODEL GROEP 4<br />

Tjibbe Tjabbes’ wereldreis<br />

Harm <strong>de</strong> Jonge<br />

(door Eva Van<strong>de</strong>rmeersch)<br />

AUTEURSINFO (ZIE OOK WWW.VILLAKAKELBONT.BE)<br />

Harm <strong>de</strong> Jonge is gebor<strong>en</strong> in 1940. Als kind woon<strong>de</strong> hij met zijn ou<strong>de</strong>rs op e<strong>en</strong><br />

schip. Hij leer<strong>de</strong> er lez<strong>en</strong> <strong>en</strong> rek<strong>en</strong><strong>en</strong> van zijn va<strong>de</strong>r <strong>en</strong> moe<strong>de</strong>r. To<strong>en</strong> hij acht<br />

werd, trok Harm in bij e<strong>en</strong> pleeggezin <strong>en</strong> ging hij naar e<strong>en</strong> vaste school.<br />

Na <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>lbare school werd Harm eerst leraar. Daarna ging hij Ne<strong>de</strong>rlands<br />

stu<strong>de</strong>r<strong>en</strong> aan <strong>de</strong> universiteit<strong>en</strong> van Amsterdam <strong>en</strong> Groning<strong>en</strong>. Hij gaf les op<br />

verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> schol<strong>en</strong> <strong>en</strong> schreef studies over boek<strong>en</strong> van an<strong>de</strong>re schrijvers.<br />

In 1989 schreef hij zijn eerste boek. Sindsdi<strong>en</strong> is schrijv<strong>en</strong> zijn beroep geword<strong>en</strong>.<br />

In 2007 kreeg hij <strong>de</strong> Woutertje Pieterse Prijs voor het boek Josja Pruis. Met Tjibbe Tjabbes’ wereldreis<br />

werd hij in 2009 g<strong>en</strong>omineerd voor <strong>de</strong> Goud<strong>en</strong> uil Jeugdliteratuur.<br />

www.harm<strong>de</strong>jonge.nl<br />

www.chillymouse.nl/FIEL/<br />

Fiel van <strong>de</strong>r Ve<strong>en</strong> is gebor<strong>en</strong> in 1945 <strong>en</strong> stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> grafisch ontwerp <strong>en</strong><br />

illustratie aan <strong>de</strong> Aca<strong>de</strong>mie voor Beeld<strong>en</strong><strong>de</strong> Kunst<strong>en</strong> in Arnhem. Hij<br />

illustreer<strong>de</strong> on<strong>de</strong>r meer <strong>de</strong> jeugdboek<strong>en</strong> van Willem Wilmink, Paul Biegel<br />

<strong>en</strong> Bies van E<strong>de</strong>. Daarnaast maakt hij illustraties voor krant<strong>en</strong> <strong>en</strong> fol<strong>de</strong>rs. Fiel<br />

gebruikt zowel traditionele als hed<strong>en</strong>daagse, digitale techniek<strong>en</strong>.<br />

In 2009 kreeg hij e<strong>en</strong> Vlag <strong>en</strong> Wimpel voor Tjibbe Tjabbes´ wereldreis.<br />

KORT SAMENGEVAT<br />

In
1774 krijg<strong>en</strong> twee rijke koopmann<strong>en</strong> in Amsterdam van God <strong>de</strong> opdracht<br />

om e<strong>en</strong> ark te bouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> alle diersoort<strong>en</strong> op aar<strong>de</strong> te redd<strong>en</strong> van <strong>de</strong><br />

zondvloed. Zij vrag<strong>en</strong> <strong>de</strong> bek<strong>en</strong><strong>de</strong> professor Tjibbe Tjabbes om hulp. Hij<br />

moet e<strong>en</strong> inv<strong>en</strong>taris mak<strong>en</strong> van alle onbek<strong>en</strong><strong>de</strong> dier<strong>en</strong> ter wereld.<br />

<strong>Sam</strong><strong>en</strong> met zijn assist<strong>en</strong>t Fiel V<strong>en</strong>ius gaat Tjibbe Tjabbes aan boord van het<br />

schip De Griffio<strong>en</strong>. Op hun gevaarlijke, maar spann<strong>en</strong><strong>de</strong> reis ont<strong>de</strong>kk<strong>en</strong> ze <strong>de</strong><br />

meest vreem<strong>de</strong> dier<strong>en</strong>. Tjibbe Tjabbes beschrijft ze in zijn Journael <strong>en</strong>

---

Handtboeck Uijtson<strong>de</strong>rlijcke Beest<strong>en</strong> van het Aertrijck. In januari 1777 wordt het schip getroff<strong>en</strong> door e<strong>en</strong><br />

vloedgolf <strong>en</strong> zinkt. Vele jar<strong>en</strong> later, in 1991, wordt het wrak teruggevond<strong>en</strong> voor <strong>de</strong> oostkust van<br />

Borneo. In 2007 duik<strong>en</strong> het Journael <strong>en</strong> het Handtboeck op won<strong>de</strong>rbaarlijke wijze weer op.<br />

HET BOEK BESPREKEN EN BEOORDELEN<br />

Inhoud<br />

* Journael vs. Handtboeck<br />

In het boek wissel<strong>en</strong> fragm<strong>en</strong>t<strong>en</strong> uit het Journael <strong>en</strong> het Handtboeck Uijtson<strong>de</strong>rlicke Beest<strong>en</strong> van het<br />

Aertrijck elkaar af. De lezer kan zich zo inlev<strong>en</strong> in <strong>de</strong> avontuurlijke wereldreis van Tjibbe Tjabbes <strong>en</strong><br />

maakt k<strong>en</strong>nis met <strong>de</strong> meest fantastische dier<strong>en</strong>.<br />

Hoe hebb<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> <strong>de</strong>ze afwisseling tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong>ze verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> tekstvorm<strong>en</strong> ervar<strong>en</strong>? Verliep<br />

het lez<strong>en</strong> vlot of vond<strong>en</strong> ze <strong>de</strong> afwisseling tuss<strong>en</strong> het Journael <strong>en</strong> het Handtboeck eer<strong>de</strong>r verwarr<strong>en</strong>d <strong>en</strong><br />

stor<strong>en</strong>d?<br />

Kan je als lezer zi<strong>en</strong> welke fragm<strong>en</strong>t<strong>en</strong> uit het Journael <strong>en</strong> welke uit het Handtboeck kom<strong>en</strong>? Hoe<br />

hebb<strong>en</strong> <strong>de</strong> schrijver <strong>en</strong> <strong>de</strong> illustrator dit dui<strong>de</strong>lijk gemaakt?<br />

* Fictieve non-fictie<br />

De schrijver beschouwt Tjibbe Tjabbes’ wereldreis als fictieve non-fictie: het Handtboeck Uijtson<strong>de</strong>rlicke<br />

Beest<strong>en</strong> van het Aertrijck lijkt op e<strong>en</strong> waarheidsgetrouwe dier<strong>en</strong><strong>en</strong>cyclopedie, maar al gauw blijkt dat<br />

<strong>de</strong> dier<strong>en</strong> uit het Handtboeck verzonn<strong>en</strong> zijn <strong>en</strong> dus niet echt bestaan.<br />

Licht indi<strong>en</strong> nodig <strong>de</strong> begripp<strong>en</strong> fictie <strong>en</strong> non-fictie ev<strong>en</strong> toe:<br />

- Fictie: verzonn<strong>en</strong>, niet gebaseerd is op <strong>de</strong> realiteit<br />

Vb. e<strong>en</strong> avontur<strong>en</strong>verhaal<br />

- Non-fictie: gebaseerd op <strong>de</strong> werkelijkheid<br />

Vb. e<strong>en</strong> boek over <strong>de</strong> werking van vulkan<strong>en</strong><br />

D<strong>en</strong>k<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> dat Tjibbe Tjabbes’ wereldreis e<strong>en</strong> verzonn<strong>en</strong> (fictief) of informatief (non-fictie)<br />

werk is? Waarom? Wat lijkt echt, wat is verzonn<strong>en</strong>?<br />

Je kan het met <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> over fabeldier<strong>en</strong>: dier<strong>en</strong> die niet echt bestaan <strong>en</strong> alle<strong>en</strong> in<br />

sprookjes <strong>en</strong> fabels voorkom<strong>en</strong>, zoals bijvoorbeeld drak<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong>hoorns.<br />

Vorm<br />

In e<strong>en</strong> interview op Radio 1 vertelt Harm <strong>de</strong> Jonge dat hij Tjibbe Tjabbes’ wereldreis ziet als e<strong>en</strong><br />

dagboek, e<strong>en</strong> <strong>en</strong>cyclopedie, e<strong>en</strong> zee- <strong>en</strong> reisverhaal, e<strong>en</strong> avontur<strong>en</strong>verhaal én e<strong>en</strong> historische roman.<br />

(Beluister het volledige interview op www.radio1.be, <strong>de</strong> aflevering Mezzo van 28 april 2009.)<br />

Welk soort boek is dit volg<strong>en</strong>s <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong>?<br />

Doet het verhaal h<strong>en</strong> d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> aan an<strong>de</strong>re boek<strong>en</strong> die ze al hebb<strong>en</strong> gelez<strong>en</strong>?<br />

Illustraties<br />

De illustraties spel<strong>en</strong> e<strong>en</strong> belangrijke rol in het verhaal. Die zoud<strong>en</strong> gemaakt zijn door Fiel V<strong>en</strong>ius, <strong>de</strong><br />

assist<strong>en</strong>t van Tjibbe Tjabbes. Fiel V<strong>en</strong>ius is e<strong>en</strong> aanpassing van <strong>de</strong> echte naam van illustrator Fiel van<br />

<strong>de</strong>r Ve<strong>en</strong>.

---

Wat vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> van <strong>de</strong> illustraties? Zijn ze belangrijk voor het verhaal?<br />

Pass<strong>en</strong> <strong>de</strong> afbeelding<strong>en</strong> bij Tjibbe Tjbabbes’ beschrijving<strong>en</strong>?<br />

Personages<br />

Je kan <strong>de</strong> portrettek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> vooraan in het boek (p. 10-12) gebruik<strong>en</strong> om <strong>de</strong> personages te<br />

besprek<strong>en</strong>.<br />

* What’s in a name<br />

De schrijver heeft <strong>de</strong> nam<strong>en</strong> gekoz<strong>en</strong> in functie van het karakter van het personage <strong>en</strong> met veel<br />

aandacht voor <strong>de</strong> tijd waarin het verhaal zich afspeelt. Zo koos hij bijvoorbeeld Godfried <strong>en</strong> Deodaat<br />

als nam<strong>en</strong> voor <strong>de</strong> gelovige koopmann<strong>en</strong> uit Amsterdam. (Zie Mezzo, 28 april 2009, www.radio1.be)<br />

Vraag <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> wat ze vind<strong>en</strong> van <strong>de</strong> nam<strong>en</strong>. Zijn dat hed<strong>en</strong>daagse nam<strong>en</strong>? Waarom d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> ze<br />

dat <strong>de</strong> schrijver die nam<strong>en</strong> gekoz<strong>en</strong> heeft? Pass<strong>en</strong> <strong>de</strong> nam<strong>en</strong> bij <strong>de</strong> personages?<br />

* Wie is wie<br />

Overloop sam<strong>en</strong> met <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> <strong>de</strong> verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> personages <strong>en</strong> vertel kort wie ze zijn <strong>en</strong> wat hun<br />

rol is in het verhaal:<br />

Tjibbe Tjabbes<br />

Hoogleraar in Leid<strong>en</strong><br />

Kapitein horzelkaak<br />

Kapitein van het fregat De Griffio<strong>en</strong><br />

Godfried <strong>en</strong> Deodaat Panhuijs-Bresk<strong>en</strong>s<br />

Broers <strong>en</strong> rijke koopmann<strong>en</strong> uit Amsterdam. Ze zijn erg gelovig <strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> <strong>de</strong> taak van God<br />

om <strong>de</strong> diersoort<strong>en</strong> te redd<strong>en</strong> van <strong>de</strong> aangekondig<strong>de</strong> zondvloed. Ze roep<strong>en</strong> hierbij <strong>de</strong> hulp in<br />

van professor Tjibbe Tjabbes.<br />

Fiel V<strong>en</strong>ius<br />

De assist<strong>en</strong>t van Tijbbe Tjabbes. Hij maakt tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> bij <strong>de</strong> beschrijving<strong>en</strong> van <strong>de</strong> dier<strong>en</strong> die<br />

ze tijd<strong>en</strong>s hun reis ont<strong>de</strong>kk<strong>en</strong>.<br />

Annemie van Leid<strong>en</strong><br />

Zij speelt ge<strong>en</strong> actieve rol in het verhaal, maar ze is <strong>de</strong> verloof<strong>de</strong> van Tjibbe Tjabbes. Tijd<strong>en</strong>s<br />

zijn reis schrijft hij vaak briev<strong>en</strong> aan haar.<br />

Wat is het favoriete personage van <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong>? Waarom?<br />

Taal<br />

In <strong>de</strong> Verantwoording (p. 133-134) geeft <strong>de</strong> schrijver e<strong>en</strong> toelichting bij <strong>de</strong> taal die gebruikt wordt in<br />

het Journael. D<strong>en</strong>k<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> dat <strong>de</strong>ze taal echt bestaan heeft in <strong>de</strong> 18 <strong>de</strong> eeuw of niet? Vond<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

juryled<strong>en</strong> dit makkelijk om te lez<strong>en</strong> of net moeilijk?<br />

Tijd <strong>en</strong> plaats<br />

Vraag <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> in welke eeuw het verhaal (<strong>de</strong> reis van Tjibbe Tjabbes) zich afspeelt. Ler<strong>en</strong> ze<br />

door het boek te lez<strong>en</strong> iets bij over <strong>de</strong>ze eeuw?

---

Het kan interessant zijn om sam<strong>en</strong> e<strong>en</strong> boek over ont<strong>de</strong>kkingsreiz<strong>en</strong> door te nem<strong>en</strong>. Op die manier<br />

kan je <strong>de</strong> Griffio<strong>en</strong> vergelijk<strong>en</strong> met an<strong>de</strong>re schep<strong>en</strong> uit die tijd <strong>en</strong> kom<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> meer te<br />

wet<strong>en</strong> over die perio<strong>de</strong> (mo<strong>de</strong>, voeding, wet<strong>en</strong>schap,…).<br />

AFSLUITENDE OPDRACHT<br />

Als er voldo<strong>en</strong><strong>de</strong> tijd is, kan je <strong>de</strong> verga<strong>de</strong>ring afsluit<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> creatieve opdracht.<br />

Quiz<br />

Laat <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> zich inlev<strong>en</strong> in <strong>de</strong> rol van Tjibbe Tjabbes terwijl hij <strong>de</strong> won<strong>de</strong>rlijke dier<strong>en</strong> ont<strong>de</strong>kt<br />

<strong>en</strong> beschrijft: toon (e<strong>en</strong> kopie van) e<strong>en</strong> afbeelding van e<strong>en</strong> dier uit het Handtboeck Uijtson<strong>de</strong>rlijcke<br />

Beest<strong>en</strong> van het Aertrijck <strong>en</strong> vraag <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> welk dier dit is. Wat zijn <strong>de</strong> belangrijkste k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong><br />

van het dier? Waar komt het dier volg<strong>en</strong>s Tjibbe Tjabbe voor (duid dit ev<strong>en</strong>tueel aan op e<strong>en</strong><br />

wereldbol of -kaart)? De juryled<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> het boek gebruik<strong>en</strong> als hulpmid<strong>de</strong>l.<br />

Tek<strong>en</strong>- <strong>en</strong> knutselopdracht<br />

De dier<strong>en</strong> uit het Handtboeck zijn fabeldier<strong>en</strong>. Kunn<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> fabeldier verzinn<strong>en</strong>?<br />

Laat h<strong>en</strong> er – net als Tjibbe Tjabbes – e<strong>en</strong> beschrijving bij mak<strong>en</strong>: waar komt het dier voor, wat eet<br />

het, hoe gedraagt het zich, is het gevaarlijk voor <strong>de</strong> m<strong>en</strong>s <strong>en</strong> voor an<strong>de</strong>re dier<strong>en</strong>?<br />

Voorzie kleurpotlod<strong>en</strong> <strong>en</strong> stift<strong>en</strong> voor <strong>de</strong>ze opdracht. Je kan ook werk<strong>en</strong> met collages. Hiervoor kan<br />

je afbeelding<strong>en</strong> <strong>en</strong> kopies verzamel<strong>en</strong> van dier<strong>en</strong>. De juryled<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> die pr<strong>en</strong>t<strong>en</strong> dan verknipp<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> zo zelf e<strong>en</strong> dier sam<strong>en</strong>stell<strong>en</strong> (vb. met <strong>de</strong> kop van e<strong>en</strong> kat <strong>en</strong> lichaam van e<strong>en</strong> slang).<br />

De resultat<strong>en</strong> bun<strong>de</strong>l je in jullie eig<strong>en</strong> Handtboeck Uijtson<strong>de</strong>rlijcke Beest<strong>en</strong>!<br />

MEER LEZEN? MEER WETEN?<br />

De zondvloed<br />

In het boek wordt aan <strong>de</strong> broers Panhuijs-Bresk<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> twee<strong>de</strong> zondvloed aangekondigd. Het<br />

verhaal van <strong>de</strong> (eerste) zondvloed vind je in <strong>de</strong> Bijbel: Noach verzamel<strong>de</strong> <strong>de</strong> dier<strong>en</strong> in <strong>de</strong> ark, waarna<br />

het veertig dag<strong>en</strong> reg<strong>en</strong><strong>de</strong>. In <strong>de</strong> bibliotheek kan je verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> bewerking<strong>en</strong> van het bijbelse<br />

zondvloedverhaal vind<strong>en</strong> – die kan je aan <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> ton<strong>en</strong> of meegev<strong>en</strong>.<br />

Ont<strong>de</strong>kkingsreiz<strong>en</strong><br />

De ont<strong>de</strong>kkingsreis van Tjibbe Tjabbes lijkt e<strong>en</strong> beetje op die van Charles Darwin. Die<br />

wet<strong>en</strong>schapper <strong>en</strong> ont<strong>de</strong>kkingsreiziger voer in <strong>de</strong> 19 <strong>de</strong> eeuw met het schip De Beagle <strong>de</strong> wereld<br />

rond. Net als Tjibbe Tjabbes had Darwin veel interesse voor dier<strong>en</strong>, hun eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

ontwikkeling. Meer info over Darwin vind je op www.psyonline.nl/hof/darwin.htm <strong>en</strong> in <strong>de</strong><br />

bibliotheek uiteraard. E<strong>en</strong> boek over Darwin, met prachtige illustraties, is De boom van het lev<strong>en</strong><br />

(Biblion, 2005) van Peter Sis.<br />

Fabeldier<strong>en</strong><br />

An<strong>de</strong>re fictieve non-fictie die <strong>de</strong> moeite waard is om sam<strong>en</strong> met <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> te bekijk<strong>en</strong>:<br />

- Judy All<strong>en</strong>, Encyclopedie van <strong>de</strong> fantasie (Bakermat, 2008)<br />

- Dugald Steer, Drakologie (Van Goor, 2007)<br />

- Frans van <strong>de</strong>r Helm, Magische dier<strong>en</strong> (Het Spectrum, 2005)

---

WERKMODEL GROEP 4<br />

Briek<br />

Pieter Gau<strong>de</strong>saboos & Annick Lesage<br />

(door Ann Foulon)<br />

AUTEURSINFO (ZIE OOK WWW.VILLAKAKELBONT.BE)<br />

Pieter Gau<strong>de</strong>saboos volg<strong>de</strong> vrije grafiek in avondschool <strong>en</strong> stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong><br />

grafische digitale vormgeving <strong>en</strong> fotografie in G<strong>en</strong>t. Hij werkte e<strong>en</strong><br />

jaar <strong>de</strong>eltijds als leraar bij e<strong>en</strong> kin<strong>de</strong>ratelier <strong>en</strong> is me<strong>de</strong>oprichter van <strong>en</strong><br />

audiovisueel kunst<strong>en</strong>aar bij Tapis Plein, e<strong>en</strong> productiehuis dat<br />

project<strong>en</strong> opzet rond actueel <strong>en</strong> alledaags erfgoed in Brugge <strong>en</strong><br />

daarbuit<strong>en</strong>. Sinds 2000 is hij actief als zelfstandig graficus.<br />

Pieter stapt graag af van het klassieke pr<strong>en</strong>t<strong>en</strong>boek<strong>en</strong>strami<strong>en</strong> waarbij<br />

<strong>de</strong> tekst naast of los bov<strong>en</strong>op e<strong>en</strong> illustratie staat. In plaats daarvan integreer<strong>de</strong> hij tekst <strong>en</strong> beeld tot<br />

één geheel: fotografie, illustratie <strong>en</strong> typografie vertell<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> <strong>en</strong> als ev<strong>en</strong>waardige partners e<strong>en</strong><br />

verhaal. Zijn indrukwekk<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong>buut Roodlapje (Lannoo, 2003) haal<strong>de</strong> mete<strong>en</strong> <strong>de</strong> shortlist van <strong>de</strong><br />

Goud<strong>en</strong> Uil voor Jeugdliteratuur <strong>en</strong> werd bekroond met e<strong>en</strong> Boek<strong>en</strong>pluim. Voor Hoe oma plots<br />

verdwe<strong>en</strong> (Lannoo, 2004) ontving Gau<strong>de</strong>saboos e<strong>en</strong> Boek<strong>en</strong>welp. Linus (Lannoo, 2007), dat hij sam<strong>en</strong><br />

met Mieke Versyp <strong>en</strong> Sabi<strong>en</strong> Clem<strong>en</strong>t maakte, werd bekroond met De Goud<strong>en</strong> Uil Jeugdliteratuur<br />

2008.<br />

Annick Lesage is radio- <strong>en</strong> docum<strong>en</strong>tairemaakster bij Radio 1. Ze stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> aan het Rits <strong>en</strong> werkt<br />

sinds 1992 bij <strong>de</strong> VRT als redactieme<strong>de</strong>werker <strong>en</strong> docum<strong>en</strong>tairemaakster voor <strong>de</strong> programma's<br />

Titaantjes <strong>en</strong> Alaska. Sinds 1996 geeft ze ook les aan het Herman Teirlinck Instituut in Antwerp<strong>en</strong>.<br />

www.gau<strong>de</strong>saboos.be<br />

vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>vanbriek.blogspot.com<br />

KORT SAMENGEVAT<br />

Briek gaat over e<strong>en</strong> zekere Briek Vierstraete uit Kanegem, e<strong>en</strong> kindsterretje uit<br />

<strong>de</strong> jar<strong>en</strong> '60, dat ope<strong>en</strong>s spoorloos is verdw<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />

Het boek zelf bevat vooral foto's, het verhaal van <strong>de</strong> zoektocht naar <strong>de</strong><br />

verdw<strong>en</strong><strong>en</strong> Briek kan je beluister<strong>en</strong> op <strong>de</strong> bijhor<strong>en</strong><strong>de</strong> cd.

---

VÓÓR HET LEZEN EN LUISTEREN<br />

Spoor <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> aan om eerst naar <strong>de</strong> cd te luister<strong>en</strong> <strong>en</strong> dan pas het boek door te nem<strong>en</strong>. Wijs<br />

h<strong>en</strong> erop niet te twijfel<strong>en</strong> wat te voorkant van het boekje is: <strong>de</strong> kant Waar is <strong>de</strong> vogel houd<strong>en</strong> ze best<br />

voor het laatst.<br />

Zeg h<strong>en</strong> dat Briek niet zozeer e<strong>en</strong> leesboek is, maar e<strong>en</strong> boek om te gebruik<strong>en</strong>, om rond te vertell<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> om mee bezig te zijn.<br />

Vertel over het concept van het boek <strong>en</strong> over hoe het boek tot stand kwam: Pieter Gau<strong>de</strong>saboos<br />

werkt bij Tapis Plein, e<strong>en</strong> Brugse vzw die zich bezig houdt met erfgoed, mon<strong>de</strong>linge geschied<strong>en</strong>is <strong>en</strong><br />

volkscultuur. Tapis Plein zet on<strong>de</strong>r meer (buurt)project<strong>en</strong> <strong>en</strong> interactieve expo’s op pot<strong>en</strong> in heel<br />

Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong>. Briek is ontstaan in <strong>de</strong> rand van hun expo Nooit G<strong>en</strong>oeg... over verzamel<strong>en</strong>. (<br />

www.tapisplein.be)<br />

Pieter Gau<strong>de</strong>saboos <strong>en</strong> Annick Lesage ging<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> op on<strong>de</strong>rzoek uit naar <strong>de</strong> verdwijning van het<br />

eerste kindsterretje van <strong>de</strong> (to<strong>en</strong>malige) BRT. Voor Briek ging<strong>en</strong> ze sam<strong>en</strong> aan <strong>de</strong> slag met al het<br />

materiaal dat ze in <strong>de</strong> loop van dit on<strong>de</strong>rzoek bij elkaar sprokkeld<strong>en</strong>. Vanuit hun eig<strong>en</strong> werkveld<br />

gev<strong>en</strong> ze het lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> verdwijning van Briek weer: in e<strong>en</strong> boei<strong>en</strong><strong>de</strong> radioreportage op audio-cd<br />

<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> rijke kijkboek.<br />

Na <strong>de</strong>ze inleiding geef je <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> het boek mee naar huis. Laat h<strong>en</strong> <strong>de</strong> spann<strong>en</strong><strong>de</strong> gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>de</strong> ophel<strong>de</strong>ring rond <strong>de</strong> verdwijning van Briek vanuit hun luie zetel belev<strong>en</strong>.<br />

BIJ HET BOEK<br />

Op <strong>de</strong> website van Pieter Gau<strong>de</strong>saboos kan je filmpjes rond het boek bekijk<strong>en</strong>:<br />

www.pietergau<strong>de</strong>saboos.be > boek<strong>en</strong> > Briek.<br />

Chris Bulca<strong>en</strong> (CB) interview<strong>de</strong> Pieter Gau<strong>de</strong>saboos (PG) voor Leeswelp (18/09/2008). Je kan het<br />

interview gebruik<strong>en</strong> om met <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> e<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing rond het boek te vorm<strong>en</strong>. Haal er uitsprak<strong>en</strong><br />

uit die je <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> voorlegt <strong>en</strong> waarbij je comm<strong>en</strong>taar vraagt. De cursieve stukjes in <strong>de</strong><br />

fragm<strong>en</strong>t<strong>en</strong> hieron<strong>de</strong>r kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aanleiding zijn voor discussie:<br />

CB: Is het niet zo dat je je boek<strong>en</strong> volledig moet k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> voor je ze kunt voorlez<strong>en</strong>?<br />

PG: Er zijn boek<strong>en</strong> waarin je vanaf <strong>de</strong> eerste pagina bij <strong>de</strong> hand wordt g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, <strong>de</strong> schrijver<br />

je door e<strong>en</strong> parcours leidt <strong>en</strong> veilig terug afzet. En er zijn <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> zoals ik ze maak, waar<br />

e<strong>en</strong> boek op<strong>en</strong><strong>en</strong> is alsof je <strong>de</strong> poort van e<strong>en</strong> attractiepark op<strong>en</strong>t. Je kunt er vrij rondlop<strong>en</strong>,<br />

er is van alles te zi<strong>en</strong>, je kan e<strong>en</strong> grote tour do<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> kleintje. Het is meer e<strong>en</strong> soort<br />

gebruikboek waaruit je zelf kan hal<strong>en</strong> wat je er wil uithal<strong>en</strong>. Dat vind ik wel e<strong>en</strong> mooi i<strong>de</strong>e, dat je<br />

effectief vrij kan rondlop<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> boek. Ik zie mijn boek<strong>en</strong> dan ook niet als iets dat je e<strong>en</strong> keer leest, maar<br />

als boek<strong>en</strong> die in <strong>de</strong> buurt ligg<strong>en</strong> <strong>en</strong> die je af <strong>en</strong> toe e<strong>en</strong>s oppikt om nieuwe ding<strong>en</strong> te ont<strong>de</strong>kk<strong>en</strong>. Gezi<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>tails kan je niet in e<strong>en</strong> keer alles zi<strong>en</strong>. Het kan je frustrer<strong>en</strong> dat je daarom niet mete<strong>en</strong> vat hebt<br />

op mijn boek<strong>en</strong>, terwijl ik dat net leuk vind.<br />

CB: Die <strong>de</strong>tails zitt<strong>en</strong> vervat in jouw bijzon<strong>de</strong>re beeld<strong>en</strong>, jouw drukke illustraties <strong>en</strong><br />

manier om verhal<strong>en</strong> te vertell<strong>en</strong> met beeld<strong>en</strong>. Zijn we niet te weinig vertrouwd met<br />

beeldtaal in kin<strong>de</strong>rboek<strong>en</strong>?

---

PG: Het mooie, maar ook moeilijke met veel van mijn boek<strong>en</strong> is dat je er zelf iets moet<br />

instek<strong>en</strong>. Bijvoorbeeld met Roodlapje, dat boek is eig<strong>en</strong>lijk meer e<strong>en</strong> soort sfeer dan e<strong>en</strong><br />

dui<strong>de</strong>lijk verhaal. Je moet er zelf e<strong>en</strong> chronologie in stek<strong>en</strong>, <strong>en</strong> dan nog zijn er e<strong>en</strong> aantal<br />

gat<strong>en</strong>. Dat moet heel verwarr<strong>en</strong>d zijn voor m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die boek<strong>en</strong> will<strong>en</strong> voorlez<strong>en</strong> aan hun<br />

kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> verhaal van A tot Z will<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>. Mijn drukke pagina’s nodig<strong>en</strong> je eer<strong>de</strong>r uit om<br />

lang naar e<strong>en</strong> pr<strong>en</strong>t te kijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> dat is iets moeilijks. E<strong>en</strong> tekst kan je heel traag lez<strong>en</strong> <strong>en</strong> bewust traag<br />

lez<strong>en</strong>, maar bij e<strong>en</strong> pr<strong>en</strong>t heb je altijd het gevoel van doorbla<strong>de</strong>r<strong>en</strong> <strong>en</strong> je b<strong>en</strong>t er vlug door.<br />

CB: Gaan we dan op e<strong>en</strong> verkeer<strong>de</strong> manier met uw boek<strong>en</strong> om?<br />

PG: Volwass<strong>en</strong><strong>en</strong> zijn heel vaak verleid door mijn boek<strong>en</strong> <strong>en</strong> will<strong>en</strong> het vlug voorlez<strong>en</strong> aan<br />

hun kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong>, aan jonge kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong>. Mijn personages <strong>en</strong> bepaal<strong>de</strong> stilistische k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> lijk<strong>en</strong><br />

misschi<strong>en</strong> wel voor e<strong>en</strong> jonger publiek bestemd, maar <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> op zich, het concept<br />

erachter <strong>en</strong> <strong>de</strong> verregaan<strong>de</strong> uitwerking, niet. Overweg<strong>en</strong>d zijn mijn boek<strong>en</strong> bestemd voor jonger<strong>en</strong><br />

vanaf neg<strong>en</strong> jaar, <strong>en</strong> eig<strong>en</strong>lijk zelfs pas vanaf twaalf, <strong>de</strong>rti<strong>en</strong> jaar. Dat was zeker mijn bedoeling met<br />

boek<strong>en</strong> als Roodlapje, Linus <strong>en</strong> nu ook Briek. De uitgever zet er om commerciële red<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong> jongere<br />

leeftijd op, <strong>en</strong> bibliothek<strong>en</strong> zett<strong>en</strong> ze als pr<strong>en</strong>t<strong>en</strong>boek<strong>en</strong> bij jongere leeftijd<strong>en</strong>, maar ik mik op e<strong>en</strong> ou<strong>de</strong>r<br />

publiek. Ik merk zelfs dat ze jonge volwass<strong>en</strong><strong>en</strong>, zoals stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, heel erg aansprek<strong>en</strong>.<br />

CB: Maar mak<strong>en</strong> het sterke concept achter uw boek<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> drukke pr<strong>en</strong>t<strong>en</strong> niet dat<br />

je <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> eerst moet analyser<strong>en</strong> om ze volledig te begrijp<strong>en</strong>?<br />

PG: Dat vind ik echt niet. Maar misschi<strong>en</strong> is dat <strong>de</strong> typische drang van volwass<strong>en</strong><strong>en</strong> om alles te will<strong>en</strong><br />

begrijp<strong>en</strong>, terwijl ik dat nooit merk als ik workshops of lezing<strong>en</strong> geef.<br />

CB: De discussies over leeftijd <strong>en</strong> toegankelijkheid zoud<strong>en</strong> weer kunn<strong>en</strong> opflakker<strong>en</strong><br />

met uw nieuwe boek, Briek, dat e<strong>en</strong> kleuterfiguurtje combineert met e<strong>en</strong> heteroge<strong>en</strong><br />

concept dat ou<strong>de</strong>re kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> zal aansprek<strong>en</strong>. Maar zull<strong>en</strong> neg<strong>en</strong>jarig<strong>en</strong> nog geboeid<br />

zijn door het figuurtje Briek?<br />

PG: Misschi<strong>en</strong> min<strong>de</strong>r door het peuterboekje [achteraan Briek komt het boekje Waar is <strong>de</strong><br />

vogel] dan wel door <strong>de</strong> foto’s <strong>en</strong> <strong>de</strong> voorwerp<strong>en</strong>. Het boek is zeker niet bedoeld voor jonger<br />

dan neg<strong>en</strong> jaar, al zull<strong>en</strong> die kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> zeker geprikkeld word<strong>en</strong> door sommige passages. Ik<br />

heb me tijd<strong>en</strong>s het mak<strong>en</strong> soms afgevraagd of het figuurtje niet te simpel zou zijn voor neg<strong>en</strong>plussers, of het<br />

wel cool <strong>en</strong> hip g<strong>en</strong>oeg zou zijn, maar ik merk nu wel dat het boek h<strong>en</strong> boeit door <strong>de</strong> veelheid<br />

aan media, foto’s <strong>en</strong> voorwerp<strong>en</strong>.<br />

CB: Die docum<strong>en</strong>taire is wel ess<strong>en</strong>tieel om <strong>de</strong> “leug<strong>en</strong>” van het boek te do<strong>en</strong><br />

werk<strong>en</strong>, want bij het boekje heb je vlugger door dat het verhaal van Briek fictief is.<br />

PG: Ja, <strong>en</strong> het blijkt ook zo te werk<strong>en</strong>: wie <strong>de</strong> CD beluistert, gelooft veel sterker dat dit e<strong>en</strong><br />

waargebeurd verhaal is. Daarmee zijn we geslaagd in ons opzet. Het moeilijke aan <strong>de</strong>ze<br />

publicatievorm (boek met CD) is wel dat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> altijd eerst het boek doorbla<strong>de</strong>r<strong>en</strong> voor ze<br />

naar <strong>de</strong> CD luister<strong>en</strong>. Maar <strong>de</strong> collectie foto’s <strong>en</strong> beeld<strong>en</strong>, die ik als e<strong>en</strong> soort museum heb<br />

opgevat, is zo moeilijk te begrijp<strong>en</strong>. Daarom hebb<strong>en</strong> we vooraan in het boek e<strong>en</strong> interview<br />

geplaatst, als noodzakelijk kwaad, om toch iets van het verhaal mee te gev<strong>en</strong>.<br />

Mijn eerste i<strong>de</strong>e voor Briek was uit te gaan van <strong>de</strong> kracht die foto’s uitstral<strong>en</strong>. Die wou ik gebruik<strong>en</strong> om<br />

iets te vertell<strong>en</strong> dat niet waargebeurd was <strong>en</strong> zo <strong>de</strong> illusie van echtheid te schepp<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> was ik<br />

gefascineerd geraakt door het radioprogramma Alaska. Bij <strong>de</strong> luisterreportages van Annick

---

Lesage had ik het gevoel dat geluid <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> kracht heeft als foto’s. Als je iemand iets hoort<br />

zegg<strong>en</strong> dat iets echt gebeurd is, op e<strong>en</strong> realistische manier, dan geloof je het ook. De stijl <strong>en</strong><br />

stem van Annick droeg<strong>en</strong> daar nog extra geloofwaardigheid aan toe. Ik dacht dat als je die foto’s<br />

<strong>en</strong> dat geluid kunt combiner<strong>en</strong>, kan je e<strong>en</strong> totaal absurd verhaal vertell<strong>en</strong> <strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> toch echt aan het<br />

twijfel<strong>en</strong> br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. En dat lijkt goed te lukk<strong>en</strong>. Voor <strong>de</strong> gemanipuleer<strong>de</strong> foto’s hebb<strong>en</strong> we kunn<strong>en</strong><br />

werk<strong>en</strong> op fantastisch materiaal. Uit het archief van <strong>de</strong> VRT mocht<strong>en</strong> we me<strong>en</strong>em<strong>en</strong> wat we<br />

wild<strong>en</strong>. We zijn daarbij heel str<strong>en</strong>g op onszelf geweest: vanaf het mom<strong>en</strong>t dat je zag dat iets<br />

getruckeerd was, puur technisch dan, dan vlog<strong>en</strong> die foto’s eruit. En daarom werk<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

beeld<strong>en</strong> zo goed, je kunt nerg<strong>en</strong>s echt e<strong>en</strong> fout kan zi<strong>en</strong>. Behalve dan het feit dat het e<strong>en</strong><br />

poppetje is op e<strong>en</strong> aantal foto’s, <strong>en</strong> dat is voor ons dan <strong>de</strong> knipoog of <strong>de</strong> grap.<br />

CB: Ik had Briek zo geïnterpreteerd dat je vertrok van het verzameli<strong>de</strong>e <strong>en</strong> van je<br />

eig<strong>en</strong> verzameling oud speelgoed, <strong>en</strong> het fictieve verhaal e<strong>en</strong> manier was om creatief<br />

om te gaan met verzamel<strong>en</strong>, <strong>en</strong> dat aan kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> te ton<strong>en</strong>.<br />

PG: Het werkte langs twee kant<strong>en</strong>. Ik had al heel lang het i<strong>de</strong>e om dit verhaal over <strong>en</strong>kele<br />

stoff<strong>en</strong> mannetje te do<strong>en</strong> – <strong>en</strong> i<strong>de</strong>eën zijn altijd het vertrekpunt van mijn boek<strong>en</strong> – <strong>en</strong><br />

tegelijkertijd war<strong>en</strong> we bezig met Tapis Plein <strong>en</strong> <strong>de</strong> t<strong>en</strong>toonstelling rond verzamel<strong>en</strong>. We<br />

war<strong>en</strong> nog op zoek naar e<strong>en</strong> soort kapstok, e<strong>en</strong> fictieve verzameling waarmee kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> aan <strong>de</strong><br />

slag kond<strong>en</strong> gaan. Bei<strong>de</strong> i<strong>de</strong>eën zijn sam<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong>.<br />

AFRONDING<br />

Verzamel<strong>en</strong><br />

E<strong>en</strong> boek over e<strong>en</strong> verzameling maakt natuurlijk nieuwsgierig naar an<strong>de</strong>re verzameling<strong>en</strong>. Vraag <strong>de</strong><br />

juryled<strong>en</strong> of verzamel<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> doet d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> aan albums vol afgeweekte postzegels of aan e<strong>en</strong> doosje<br />

met sigar<strong>en</strong>bandjes of ou<strong>de</strong> munt<strong>en</strong>. Wijs h<strong>en</strong> erop dat verzamel<strong>en</strong> meer is dan dat: er zijn ook<br />

verzamelaars die min<strong>de</strong>r voor <strong>de</strong> hand ligg<strong>en</strong><strong>de</strong> ding<strong>en</strong> bijhoud<strong>en</strong>: ezels, aar<strong>de</strong>werk,<br />

fruitstickertjes,… Naar aanleiding van <strong>de</strong> t<strong>en</strong>toonstelling Nooit g<strong>en</strong>oeg… versche<strong>en</strong> het gelijknamige<br />

boek (Lannoo, 2008). Dit boek staat vol spann<strong>en</strong><strong>de</strong> verzameling<strong>en</strong>, br<strong>en</strong>g het zeker mee naar <strong>de</strong><br />

bije<strong>en</strong>komst.<br />

Wie van <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> verzamelt zelf iets? Kan je alle<strong>en</strong> maar tastbare ding<strong>en</strong> verzamel<strong>en</strong>? Kan je ook<br />

herinnering<strong>en</strong> verzamel<strong>en</strong>? Vraag <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel om hun eig<strong>en</strong> verzameling mee te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong><br />

naar <strong>de</strong> bije<strong>en</strong>komst. (Hoe) zoud<strong>en</strong> zij hier creatief mee aan <strong>de</strong> slag gaan (zoals Pieter Gau<strong>de</strong>saboos<br />

<strong>de</strong>ed met zijn (zogezeg<strong>de</strong>) Briekverzameling)?<br />

Erfgoed<br />

Archiefmateriaal, getuig<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>, ou<strong>de</strong> krant<strong>en</strong>, mon<strong>de</strong>linge bronn<strong>en</strong>, rommelmarkt<strong>en</strong> <strong>en</strong> zelfs eBay<br />

zijn vandaag <strong>de</strong> dag plaats<strong>en</strong> waar stukjes geschied<strong>en</strong>is bloot kom<strong>en</strong> te ligg<strong>en</strong>. Vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong><br />

hier ook stukjes uit hun eig<strong>en</strong> leefwereld terug?<br />

Toeval<br />

Briek ontstond eer<strong>de</strong>r toevallig: op eBay kwam Pieter Gau<strong>de</strong>saboos op e<strong>en</strong> verkoopsadvert<strong>en</strong>tie voor<br />

e<strong>en</strong> klein metal<strong>en</strong> doosje terecht. En dat werd net voor zijn neus gekocht door Annick Lesage. Pieter<br />

Gau<strong>de</strong>saboos heeft to<strong>en</strong> aan <strong>de</strong> verkoopster gevraagd om hem in contact te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> met <strong>de</strong> koper.<br />

Dat was (zogezegd) het begin van <strong>de</strong> sam<strong>en</strong>werking bij het boek.

---

Zou dit boek ook kunn<strong>en</strong> ontstaan zijn zon<strong>de</strong>r <strong>de</strong>ze toevalligheid? Hebb<strong>en</strong> toevallighed<strong>en</strong> invloed<br />

op het lev<strong>en</strong>? Welke toevallighed<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> het lev<strong>en</strong> van <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> of van hun ou<strong>de</strong>rs,<br />

vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>,… al beïnvloed?

---

WERKMODEL GROEP 4<br />

De bott<strong>en</strong>tov<strong>en</strong>aar<br />

Fiona Higgins<br />

(door Ilse Trimborn)<br />

AUTEURSINFO (ZIE OOK WWW.VILLAKAKELBONT.BE)<br />

De Britse Fiona Higgins groei<strong>de</strong> op in Lond<strong>en</strong> <strong>en</strong> vanaf haar zev<strong>en</strong><strong>de</strong> in<br />

Ierland. Mom<strong>en</strong>teel woont ze in e<strong>en</strong> vijfhon<strong>de</strong>rd jaar oud huis in e<strong>en</strong> klein<br />

dorpje in K<strong>en</strong>t.<br />

Vóór ze full-time auteur werd, gaf ze les in <strong>de</strong> basisschool <strong>en</strong> run<strong>de</strong> ze thuis e<strong>en</strong><br />

internetzaak. Ze publiceer<strong>de</strong> e<strong>en</strong> aantal kortverhal<strong>en</strong> <strong>en</strong> schreef verschill<strong>en</strong><strong>de</strong><br />

boek<strong>en</strong>, ‘elk nieuwe boek beter dan het vorige’, die niet gepubliceerd raakt<strong>en</strong>. To<strong>en</strong> Het zwarte<br />

geheim<strong>en</strong>boek uitein<strong>de</strong>lijk versche<strong>en</strong>, kon Fiona’s carrière als auteur beginn<strong>en</strong>.<br />

KORTE INHOUD<br />

In Urbs Umida, oftewel <strong>de</strong> klamme stad, komt Timo aan <strong>de</strong> kost als bewaker van <strong>de</strong><br />

dod<strong>en</strong>. Op e<strong>en</strong> nacht ziet hij e<strong>en</strong> bott<strong>en</strong>tov<strong>en</strong>aar aan het werk. Timo raakt<br />

gefascineerd <strong>en</strong> is vast van plan <strong>de</strong> mysteries van <strong>de</strong> bott<strong>en</strong>tov<strong>en</strong>arij te doorgrond<strong>en</strong>.<br />

On<strong>de</strong>rtuss<strong>en</strong> is er in <strong>de</strong> stad e<strong>en</strong> geheimzinnige moord<strong>en</strong>aar actief, die wele<strong>en</strong>s<br />

Timo’s va<strong>de</strong>r zou kunn<strong>en</strong> zijn. Met <strong>de</strong> hulp van e<strong>en</strong> bont gezelschap van kunst<strong>en</strong>aars,<br />

gaat Timo op on<strong>de</strong>rzoek.<br />

BELANGRIJKSTE PERSONAGES<br />

- Timo Poone<br />

- B<strong>en</strong>edict Pantagus<br />

- Juno Pantagus/Poleman<br />

- Deodonatus Snoad<br />

- Magnus Nicola<br />

- Aluph Buncombe<br />

- Goddfrey Gaufridus<br />

STIJL EN VORMKENMERKEN<br />

Het verhaal verloopt chronologisch, maar toch heeft het e<strong>en</strong> specifieke structuur. Zo spreekt <strong>de</strong><br />

schrijfster bij het begin <strong>en</strong> bij het ein<strong>de</strong> <strong>de</strong> lezer rechtstreeks toe <strong>en</strong> wisselt ze gewone verhal<strong>en</strong><strong>de</strong><br />

hoofdstukk<strong>en</strong> af met Timo’s dagboek <strong>en</strong> Snoads krant<strong>en</strong>artikel<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> blijkt dit verhaal

---

verband te houd<strong>en</strong> met Het zwarte geheim<strong>en</strong>boek, Higgins’ vorige boek. Je moet dat boek echter niet<br />

gelez<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> om dit boek te kunn<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>.<br />

TIJD EN PLAATS<br />

Het boek speelt zich af in Urbs Umida, <strong>de</strong> klamme stad, in e<strong>en</strong> niet na<strong>de</strong>r bepaal<strong>de</strong> perio<strong>de</strong> die erg<br />

Dick<strong>en</strong>siaans aandoet. De beschrijving<strong>en</strong> lat<strong>en</strong> aanvoel<strong>en</strong> dat het boek zich in het verled<strong>en</strong> afspeelt.<br />

THEMA<br />

Avontur<strong>en</strong>verhaal, gelar<strong>de</strong>erd met humor, spanning <strong>en</strong> e<strong>en</strong> zoektocht naar zichzelf<br />

THEMA’S , TIPS EN VERWERKINGSMOGELIJKHEDEN<br />

Begin <strong>de</strong> bije<strong>en</strong>komst met e<strong>en</strong> rondvraag: vraag ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> om kort te vertell<strong>en</strong> of hij/zij het boek al<br />

dan niet graag gelez<strong>en</strong> heeft <strong>en</strong> waarom. Op die manier krijg je mete<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aantal aanknopingspunt<strong>en</strong><br />

voor <strong>de</strong> bespreking <strong>en</strong> weet je mete<strong>en</strong> ook wat <strong>de</strong> lezer het meest is opgevall<strong>en</strong> aan het boek:<br />

bepaal<strong>de</strong> personages, e<strong>en</strong> specifieke verhaallijn, <strong>de</strong> taal, het ein<strong>de</strong>,…<br />

Met <strong>de</strong>ze vrag<strong>en</strong> kan je het gesprek ver<strong>de</strong>r zett<strong>en</strong>:<br />

- Wat vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> van <strong>de</strong> kaft? Wat voor e<strong>en</strong> boek verwachtt<strong>en</strong> ze? Past <strong>de</strong> kaft bij het<br />

verhaal?<br />

- Wat vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> ervan dat <strong>de</strong> schrijfster h<strong>en</strong> aanspreekt bij het begin <strong>en</strong> het ein<strong>de</strong><br />

van het boek?<br />

- Wat vind<strong>en</strong> ze van <strong>de</strong> afwisseling tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> verhal<strong>en</strong><strong>de</strong> hoofdstukk<strong>en</strong>, Timo’s<br />

dagboekfragm<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> Snoads krant<strong>en</strong>artikel<strong>en</strong>?<br />

- Hoe zoud<strong>en</strong> ze Timo omschrijv<strong>en</strong>? Wat vind<strong>en</strong> ze van zijn karakter?<br />

- Hoe zoud<strong>en</strong> ze Juno omschrijv<strong>en</strong>?<br />

- Wat vind<strong>en</strong> ze van <strong>de</strong> dwerg Magnus, <strong>de</strong> ‘knobbelbetaster’ Buncombe,…?<br />

- De sfeer in het boek doet aan Dick<strong>en</strong>s d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>: <strong>de</strong> grauwe stad, m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die op rare, soms<br />

weinig eervolle manier<strong>en</strong> hun kostje verdi<strong>en</strong><strong>en</strong>, <strong>de</strong> tijdsgeest,… K<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong><br />

Dick<strong>en</strong>s? Misschi<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> ze <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> niet, maar hebb<strong>en</strong> ze al wel verfilming<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong>.<br />

Br<strong>en</strong>g voorbeeld<strong>en</strong> mee naar <strong>de</strong> bije<strong>en</strong>komst, bijvoorbeeld Oliver Twist of A Christmas Carol<br />

of kijk sam<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> filmfragm<strong>en</strong>t. Vraag of <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> gelijk<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> met het boek<br />

van Higgins.<br />

- Op <strong>de</strong> achterflap zegt Cloe (11): ‘geweldig spann<strong>en</strong>d boek, vol onverwachte gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>.<br />

Ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> die van spann<strong>en</strong><strong>de</strong> boek<strong>en</strong> houdt zou het moet<strong>en</strong> lez<strong>en</strong>.’ Gaan <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong><br />

daarmee akkoord? Waarom wel of niet?<br />

- Wat vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> van het verhaal van <strong>de</strong> moord<strong>en</strong>aar met <strong>de</strong> zilver<strong>en</strong> appel? Wanneer<br />

wist<strong>en</strong> ze wie die moord<strong>en</strong>aar was?<br />

- Wat vind<strong>en</strong> ze ervan dat het skelet eig<strong>en</strong>lijk <strong>de</strong> be<strong>en</strong><strong>de</strong>r<strong>en</strong> van Timo’s moe<strong>de</strong>r zijn?<br />

- Hebb<strong>en</strong> ze het vorige boek van Fiona Higgins gelez<strong>en</strong>? Zo ja, wat vind<strong>en</strong> ze van <strong>de</strong><br />

verband<strong>en</strong> <strong>en</strong> links tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> twee boek<strong>en</strong>? Rad<strong>en</strong> ze het boek aan aan <strong>de</strong>g<strong>en</strong><strong>en</strong> die het (nog)<br />

niet gelez<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>? Zijn <strong>de</strong>g<strong>en</strong><strong>en</strong> die het niet gelez<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> van plan om het an<strong>de</strong>re<br />

boek ook te lez<strong>en</strong>?

---

WERKMODEL GROEP 4<br />

Moe<strong>de</strong>r nummer nul<br />

Marjolijn Hof<br />

(door Els Debuyck)<br />

AUTEURSINFO (ZIE OOK WWW.VILLAKAKELBONT.BE)<br />

Bij Marjolijn Hof thuis in D<strong>en</strong> Haag war<strong>en</strong> overal boek<strong>en</strong>kast<strong>en</strong>. Al heel jong<br />

maakte ze zelf boekjes vol verhaaltjes <strong>en</strong> tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>. Later zou ze twintig jaar<br />

lang tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> bibliotheek werk<strong>en</strong>. Tuss<strong>en</strong>door bleef ze<br />

schrijv<strong>en</strong>. Dat werd zoveel, dat ze het na e<strong>en</strong> tijd niet meer kon combiner<strong>en</strong><br />

met haar werk in <strong>de</strong> bibliotheek. In 1999 nam Marjolijn ontslag <strong>en</strong> maakte ze<br />

van schrijv<strong>en</strong> haar beroep.<br />

Nota b<strong>en</strong>e! Vraag nooit aan Marjolijn wanneer ze nu e<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> echte roman gaat<br />

schrijv<strong>en</strong>. Jeugdboek<strong>en</strong> word<strong>en</strong> namelijk met net zoveel lief<strong>de</strong> <strong>en</strong> vakmanschap geschrev<strong>en</strong> als e<strong>en</strong><br />

roman!<br />

www.marjolijnhof.wordpress.com<br />

KORT SAMENGEVAT<br />

‘Zo was het niet.<br />

Ik kon niet stopp<strong>en</strong>. Het was net alsof ik aan e<strong>en</strong> ingewikkel<strong>de</strong> tek<strong>en</strong>ing was<br />

begonn<strong>en</strong>. Er klopte helemaal niets van, maar ik kon niets meer uitgumm<strong>en</strong>.’<br />

Bij Fejzo thuis lijkt niemand op iemand an<strong>de</strong>rs. Fejzo <strong>en</strong> zijn drie jaar ou<strong>de</strong>re zus<br />

zijn geadopteerd. Hij komt uit Bosnië, An Bing Wa uit China. <strong>Sam</strong><strong>en</strong> zijn ze e<strong>en</strong><br />

leuk gezin.<br />

Op e<strong>en</strong> dag leert Fejzo Maud k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. Ze stelt <strong>de</strong> hele tijd vrag<strong>en</strong>, ze vindt dat<br />

Fejzo op zoek moet gaan naar zijn echte moe<strong>de</strong>r. Door haar begint Fejzo te<br />

d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>: misschi<strong>en</strong> wil hij zijn echte moe<strong>de</strong>r wel ler<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. Maar hoe begin je daaraan? En<br />

vooral ook: hoe ziet ze eruit? Hoe leeft ze? Is het e<strong>en</strong> moe<strong>de</strong>r om trots op te zijn of e<strong>en</strong>tje om je<br />

voor te scham<strong>en</strong>? Allemaal vrag<strong>en</strong> waar hij misschi<strong>en</strong> niet e<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> antwoord op zal krijg<strong>en</strong>. Maar<br />

wanneer je aan <strong>de</strong>ze zoektocht begint, is er ge<strong>en</strong> weg terug...<br />

VOOROPDRACHT<br />

Vraag <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> om, terwijl ze het boek lez<strong>en</strong>, mooie <strong>en</strong> grappige zinn<strong>en</strong> of fragm<strong>en</strong>t<strong>en</strong> te<br />

noter<strong>en</strong>. Dit kunn<strong>en</strong> ze do<strong>en</strong> in het Leesdagboek. Je kan h<strong>en</strong> ook e<strong>en</strong> blad meegev<strong>en</strong>:

---

mooie zinn<strong>en</strong>, fragm<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

grappige fragm<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

Vraag <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> om geboortekaartjes mee te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />

BESPREKEN VAN HET BOEK<br />

Zie ook Boek<strong>en</strong> besprek<strong>en</strong> met <strong>de</strong> metho<strong>de</strong> ‘Chambers’ in <strong>de</strong> Coördinator<strong>en</strong>handleiding (p. 20) op<br />

www.kjv.be.<br />

Basisvrag<strong>en</strong><br />

- Wat vond je goed aan dit boek?<br />

- Waar had je meer over will<strong>en</strong> lez<strong>en</strong>?<br />

- Was er iets dat je nog nooit in e<strong>en</strong> boek b<strong>en</strong>t teg<strong>en</strong> gekom<strong>en</strong>?<br />

- Leest het boek vlot?<br />

Algem<strong>en</strong>e vrag<strong>en</strong><br />

- Waarover dacht je dat het boek zou gaan to<strong>en</strong> je <strong>de</strong> titel las? Waarom dacht je dat? Hoe d<strong>en</strong>k<br />

je er nu over?<br />

- Vind je <strong>de</strong> titel goed gekoz<strong>en</strong>? Zou e<strong>en</strong> an<strong>de</strong>re titel beter zijn?<br />

- K<strong>en</strong> je an<strong>de</strong>re boek<strong>en</strong> die hierop lijk<strong>en</strong>?<br />

- Welke zinn<strong>en</strong> of fragm<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zijn je opgevall<strong>en</strong> of vond je mooi? War<strong>en</strong> er fragm<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die je<br />

grappig vond? (zie ook vooropdracht)<br />

- Herk<strong>en</strong><strong>de</strong> je iets dat je zelf hebt meegemaakt?<br />

- Zag je tijd<strong>en</strong>s het lez<strong>en</strong> het verhaal voor je og<strong>en</strong> gebeur<strong>en</strong>?<br />

- Welke stukk<strong>en</strong> van het verhaal las je het liefst? Welke stukk<strong>en</strong> herinner je je het best?<br />

- Ga je dit boek aanrad<strong>en</strong> aan an<strong>de</strong>r<strong>en</strong>?<br />

- Weet je iets over Marjolijn Hof? Waarom heeft ze dit verhaal geschrev<strong>en</strong>? (Dit verhaal is<br />

gebaseerd op Marjolijns eig<strong>en</strong> ervaring<strong>en</strong> als adoptiekind.)<br />

- Krijg je g<strong>en</strong>oeg informatie over adoptie? Las je <strong>de</strong> stukk<strong>en</strong> graag waarin Fejzo, mama <strong>en</strong> papa<br />

contact hebb<strong>en</strong> met Jos?<br />

Speciale vrag<strong>en</strong><br />

- Wie vertelt het verhaal?<br />

- Hoe staat <strong>de</strong>g<strong>en</strong>e die het verhaal vertelt teg<strong>en</strong>over <strong>de</strong> verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> verhaalfigur<strong>en</strong>? Houdt hij<br />

van h<strong>en</strong> of niet? Hoe merk je dat?<br />

- Kon je je gemakkelijk inlev<strong>en</strong> in <strong>de</strong> verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> personages? (Fejzo, Bing, Maud, Jesse, <strong>de</strong><br />

‘broodjatter’, mama, papa, moe<strong>de</strong>r A.)<br />

- Vind je <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rs van Fejzo lief? Pakk<strong>en</strong> ze <strong>de</strong> ding<strong>en</strong> goed aan? Lijk<strong>en</strong> ze op je eig<strong>en</strong><br />

ou<strong>de</strong>rs?<br />

- Vind je Bing lief? Begrijp je haar reacties? Zou je zelf zo’n zus will<strong>en</strong>?<br />

- Vind je <strong>de</strong> figuur van Antonius <strong>de</strong> broodjatter belangrijk voor dit verhaal?<br />

- B<strong>en</strong> je tevred<strong>en</strong> over hoe het boek afloopt? Zou je will<strong>en</strong> lez<strong>en</strong> hoe het ver<strong>de</strong>r gaat met<br />

Fejzo <strong>en</strong> moe<strong>de</strong>r A.?<br />

- Hou jij, net als Fejzo, van tek<strong>en</strong><strong>en</strong>? Heb je op het internet gezocht naar <strong>de</strong> werk<strong>en</strong> van <strong>de</strong><br />

kunst<strong>en</strong>aars die in het geheime beest<strong>en</strong>boek staan?

---

FILOSOFEREN<br />

Zie ook Prat<strong>en</strong> over boek<strong>en</strong> met <strong>de</strong> metho<strong>de</strong> ‘filosofer<strong>en</strong> met kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong>’ in <strong>de</strong> Coördinator<strong>en</strong>handleiding (p.<br />

18) op www.kjv.be.<br />

Laat iemand het volg<strong>en</strong><strong>de</strong> stukje voorlez<strong>en</strong>. Naar aanleiding van dit fragm<strong>en</strong>t kan je met <strong>de</strong> jonger<strong>en</strong><br />

filosofer<strong>en</strong> over verliefd zijn:<br />

‘Erg<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> nachtje over slap<strong>en</strong>, dat is <strong>de</strong> stomste uitdrukking die ik k<strong>en</strong>. Erg<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> nachtje<br />

over slap<strong>en</strong> helpt niet. Niet bij mij. De volg<strong>en</strong><strong>de</strong> morg<strong>en</strong> werd ik wakker met e<strong>en</strong> moe<br />

hoofd <strong>en</strong> e<strong>en</strong> hoop vrag<strong>en</strong>.<br />

Er war<strong>en</strong> Maudvrag<strong>en</strong>. Wat moest ik met haar? Was ik verliefd, zoals Bing had gezegd? Ik<br />

ging voor <strong>de</strong> spiegel staan <strong>en</strong> keek naar mijn gezicht. Het was bleek, maar ver<strong>de</strong>r viel er niets<br />

bijzon<strong>de</strong>rs aan te ont<strong>de</strong>kk<strong>en</strong>. Kon je verliefd zijn zon<strong>de</strong>r het zelf in <strong>de</strong> gat<strong>en</strong> te hebb<strong>en</strong>? En<br />

wat als Maud verliefd was?’ (p. 32)<br />

Verliefdheid<br />

- Wat is verliefd zijn?<br />

- Kan je verliefd zijn zon<strong>de</strong>r het zelf in <strong>de</strong> gat<strong>en</strong> te hebb<strong>en</strong>?<br />

- Kan je aan iemand an<strong>de</strong>rs merk<strong>en</strong> dat hij/zij verliefd is?<br />

- Kan je verliefdheid voel<strong>en</strong>?<br />

- Zijn er m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die nooit verliefd zijn?<br />

- Zijn er m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die heel vlug verliefd word<strong>en</strong>?<br />

- Blijft verliefdheid altijd dur<strong>en</strong>?<br />

- Is verliefdheid hetzelf<strong>de</strong> als lief<strong>de</strong>?<br />

Als je merkt dat <strong>de</strong> lezers geïnteresseerd zijn in Marjolijn Hof, kan je sam<strong>en</strong> <strong>de</strong> informatie lez<strong>en</strong> die<br />

ze op www.marjolijnhof.wordpress.com, bij ‘persoonlijk’ geeft. Hieruit blijkt heel dui<strong>de</strong>lijk dat<br />

schrijv<strong>en</strong> altijd al heel belangrijk geweest is voor Marjolijn. Aansluit<strong>en</strong>d kan je filosofer<strong>en</strong> over<br />

schrijv<strong>en</strong>:<br />

Schrijv<strong>en</strong><br />

- Wat is schrijv<strong>en</strong>?<br />

- Kan ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong>?<br />

- Is typ<strong>en</strong> hetzelf<strong>de</strong> als schrijv<strong>en</strong>?<br />

- Wat kan je allemaal schrijv<strong>en</strong>?<br />

- Is schrijv<strong>en</strong> belangrijk?<br />

- Moet je soms schrijv<strong>en</strong>?<br />

- Kan je schrijv<strong>en</strong> voor je plezier?<br />

- Kan schrijv<strong>en</strong> ook help<strong>en</strong>? Hoe? Waarteg<strong>en</strong>?<br />

- Waarom schrijft e<strong>en</strong> schrijver? Om zichzelf te help<strong>en</strong>? Omdat hij ‘moet’ schrijv<strong>en</strong>?<br />

- Duurt schrijv<strong>en</strong> lang?<br />

- Kan je e<strong>en</strong> verhaal eerst ‘in je hoofd’ schrijv<strong>en</strong>?<br />

- Waar haalt e<strong>en</strong> schrijver inspiratie?<br />

- Zijn boek<strong>en</strong> altijd echt gebeurd?<br />

- Komt inspiratie uit het echte lev<strong>en</strong>?<br />

- Wanneer b<strong>en</strong> je e<strong>en</strong> ‘echte’ schrijver?

---

ANDERE GESPREKSONDERWERPEN EN OPDRACHTEN<br />

Fragm<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

De volg<strong>en</strong><strong>de</strong> fragm<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kan je afdrukk<strong>en</strong> <strong>en</strong> losknipp<strong>en</strong>. Om beurt trekt iemand e<strong>en</strong> strookje of<br />

kaart <strong>en</strong> leest voor wat erop staat. Wie wil, mag bij het fragm<strong>en</strong>t comm<strong>en</strong>taar gev<strong>en</strong>.<br />

Je kan <strong>de</strong> fragm<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in willekeurige volgor<strong>de</strong> aanbied<strong>en</strong>, maar je kan ze ook in chronologische<br />

volgor<strong>de</strong> legg<strong>en</strong>. Als je <strong>de</strong> vrag<strong>en</strong> hierbov<strong>en</strong> (basisvrag<strong>en</strong>, algem<strong>en</strong>e vrag<strong>en</strong>, speciale vrag<strong>en</strong>) niet<br />

gebruikt, kan je aan <strong>de</strong> hand van <strong>de</strong> fragm<strong>en</strong>t<strong>en</strong> het verhaal reconstruer<strong>en</strong> <strong>en</strong> besprek<strong>en</strong>.<br />

- Mijn schema kreeg twee moe<strong>de</strong>rhokjes. In het <strong>en</strong>e hokje schreef ik: moe<strong>de</strong>r 1, dat was mijn<br />

eerste moe<strong>de</strong>r. In het an<strong>de</strong>re hokje schreef ik: moe<strong>de</strong>r 2, dat was mijn moe<strong>de</strong>r van nu. Ik<br />

kreeg mete<strong>en</strong> spijt. Mijn moe<strong>de</strong>r van nu was plotseling nummer twee geword<strong>en</strong>. Snel,<br />

voordat <strong>de</strong> juf het kon lez<strong>en</strong>, gum<strong>de</strong> ik alles uit <strong>en</strong> vul<strong>de</strong> <strong>de</strong> hokjes opnieuw in. In het eerste<br />

hokje schreef ik: moe<strong>de</strong>r 0. In het twee<strong>de</strong> hokje: moe<strong>de</strong>r 1. ‘B<strong>en</strong> ik van jou of eig<strong>en</strong>lijk<br />

toch niet?’ vroeg ik aan mijn moe<strong>de</strong>r to<strong>en</strong> ik uit school kwam. (p. 7)<br />

- ‘Nja,’ zei ik. Dat kon ik goed: nee <strong>en</strong> ja zegg<strong>en</strong> tegelijk. Mijn moe<strong>de</strong>r werd er soms gek van.<br />

(p. 18)<br />

- ‘O,’ zei ze. ‘Sorry.’<br />

‘Wat bedoel je?’<br />

‘Sorry van die oorlog <strong>en</strong> dat alles kapot was.’<br />

Sorry was helemaal verkeerd. Sorry had niets te mak<strong>en</strong> met mij <strong>en</strong> ook niet met moe<strong>de</strong>r<br />

nummer nul. (p. 20)<br />

- We hadd<strong>en</strong> e<strong>en</strong> keer e<strong>en</strong> merelnest in <strong>de</strong> tuin. Daar zat<strong>en</strong> jong<strong>en</strong> in. Ze zat<strong>en</strong> te piep<strong>en</strong> met<br />

wijd op<strong>en</strong> snavels <strong>en</strong> <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rs moest<strong>en</strong> daar <strong>de</strong> hele dag et<strong>en</strong> in stopp<strong>en</strong>. Maud was net zo’n<br />

piep<strong>en</strong>d mereljong. Ze zei dit <strong>en</strong> ze zei dat <strong>en</strong> ik moest <strong>de</strong> hele tijd met iets aan kom<strong>en</strong><br />

vlieg<strong>en</strong>. (p. 24)<br />

- Bing kwam binn<strong>en</strong> zon<strong>de</strong>r klopp<strong>en</strong>. Niet helemaal, ze stak alle<strong>en</strong> haar hoofd om <strong>de</strong> hoek<br />

van <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur. Maar ze had moet<strong>en</strong> klopp<strong>en</strong>, want e<strong>en</strong> hoofd is het belangrijkste. Als dat<br />

binn<strong>en</strong> is maakt <strong>de</strong> rest niet meer uit. (p. 30)<br />

- ‘Biologisch’ vond ik e<strong>en</strong> rotwoord. Het <strong>de</strong>ed me d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> aan zilvervliesrijst. Aan spull<strong>en</strong> uit<br />

<strong>de</strong> gezondheidswinkel in <strong>de</strong> Hoofdstraat. Niet aan wat voor moe<strong>de</strong>r dan ook. (p. 33)<br />

- Op weg naar het park zocht ik naar woord<strong>en</strong>, zodat ze klaar zoud<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong> als ik ze nodig<br />

had. (p. 34)<br />

- We hield<strong>en</strong> ons ver<strong>de</strong>r koest. We zat<strong>en</strong> op <strong>de</strong> bank. Mijn va<strong>de</strong>r, mijn moe<strong>de</strong>r <strong>en</strong> ik. Moe<strong>de</strong>r<br />

nummer nul was er ook. Onzichtbaar maar vlakbij. Ik had over haar gepraat <strong>en</strong> nu was ze er.<br />

En ze ging niet meer weg. (p. 42)<br />

- Mijn va<strong>de</strong>r ging ver<strong>de</strong>r. ‘To<strong>en</strong> je gebor<strong>en</strong> was, kreeg je moe<strong>de</strong>r e<strong>en</strong> paar maand<strong>en</strong> <strong>de</strong> tijd om<br />

er nog e<strong>en</strong>s rustig over na te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>. Ze moest zeker wet<strong>en</strong> dat ze je niet toch wil<strong>de</strong> houd<strong>en</strong>.<br />

En terwijl zij nadacht, moest jij uit loger<strong>en</strong>. Wij war<strong>en</strong> to<strong>en</strong> al uitgekoz<strong>en</strong> om je te<br />

adopter<strong>en</strong>, het was alle<strong>en</strong> nog niet <strong>de</strong>finitief.’ (p. 46)<br />

- Hij vertel<strong>de</strong> me over Bing. Hoe ze buit<strong>en</strong> was gevond<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoe ze naar het weeshuis was<br />

gebracht <strong>en</strong> hoe ze met het vliegtuig naar Ne<strong>de</strong>rland was gekom<strong>en</strong>. Ik had het allemaal al<br />

eer<strong>de</strong>r gehoord, maar nu leg<strong>de</strong> mijn va<strong>de</strong>r uit wat het betek<strong>en</strong><strong>de</strong>: omdat Bing e<strong>en</strong> von<strong>de</strong>ling<br />

was kon ze haar moe<strong>de</strong>r niet zoek<strong>en</strong>. Ze hadd<strong>en</strong> het nagevraagd, maar niemand wist wie <strong>de</strong><br />

moe<strong>de</strong>r van Bing was. Niemand had gezi<strong>en</strong> dat ze Bing had achtergelat<strong>en</strong>. (p. 57)<br />

- ‘We kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> afspraak mak<strong>en</strong>,’ zei mijn va<strong>de</strong>r. ‘We kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong>s hor<strong>en</strong> wat zij erover te<br />

zegg<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>.’ ‘Doe maar,’ zei ik. ‘Zeker wet<strong>en</strong>?’ vroeg mijn va<strong>de</strong>r. ‘Ja,’ zei ik, maar ik wist

---

het helemaal niet zeker. Mijn hoofd had twee helft<strong>en</strong>. De <strong>en</strong>e helft zat vol vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

an<strong>de</strong>re helft wil<strong>de</strong> er niets mee te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>. De helft vol vrag<strong>en</strong> was <strong>de</strong> baas. ‘Ja,’ zei ik,<br />

‘zeker wet<strong>en</strong>.’ (p. 59)<br />

- Ik ging naar het park. Alweer naar het park. Ik nam mijn tek<strong>en</strong>boek mee, maar het ging<br />

allang niet meer om <strong>de</strong> vogels. Het ging om Jesse <strong>en</strong> Maud. Ik moest e<strong>en</strong> beetje in <strong>de</strong> buurt<br />

blijv<strong>en</strong>. (p. 72)<br />

- Er was iets mis met mijn hers<strong>en</strong>s. Ze dacht<strong>en</strong> altijd op het verkeer<strong>de</strong> mom<strong>en</strong>t na. Of over <strong>de</strong><br />

verkeer<strong>de</strong> ding<strong>en</strong>. (p. 75)<br />

- Hij pakte <strong>de</strong> tek<strong>en</strong>ing voorzichtig aan. ‘Weet je,’ zei hij. ‘Je kan nog zoveel meemak<strong>en</strong> hé,<br />

maar <strong>de</strong> e<strong>en</strong> kan er teg<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r niet.’ (p. 80-81)<br />

- De broodjatter <strong>de</strong>ed me ook nog aan iets an<strong>de</strong>rs d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>. Als er e<strong>en</strong> moe<strong>de</strong>r nummer nul was<br />

moest er ook e<strong>en</strong> va<strong>de</strong>r nummer nul zijn. …Er zoud<strong>en</strong> broertjes <strong>en</strong> zusjes nummer nul<br />

kunn<strong>en</strong> zijn. … En opa <strong>en</strong> oma nummer nul, die bestond<strong>en</strong> ook. E<strong>en</strong> hele wereld nummer<br />

nul tol<strong>de</strong> in mijn hoofd rond. Het was te veel. (p. 81-82)<br />

- Mijn moe<strong>de</strong>r had gelijk: het was net alsof er e<strong>en</strong> nieuw hoofdstuk begon. Soms kijk je naar<br />

e<strong>en</strong> film <strong>en</strong> dan hoor je aan <strong>de</strong> muziek dat er iets gaat gebeur<strong>en</strong>. Je ziet het ook: <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur<strong>en</strong><br />

staan op e<strong>en</strong> kier, heet licht schijnt op e<strong>en</strong> rare manier naar binn<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong> zwiep<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

boomtakk<strong>en</strong> he<strong>en</strong> <strong>en</strong> weer. Dan weet je dat het mis is, maar <strong>de</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> in <strong>de</strong> film wet<strong>en</strong> nog<br />

van niets. Zo voel<strong>de</strong> ik me: aan alles kon ik merk<strong>en</strong> dat er iets ging gebeur<strong>en</strong>, maar ik wist<br />

nog niet hoe het ver<strong>de</strong>r zou gaan. (p. 84)<br />

- Ik wil<strong>de</strong> het niet over mij hebb<strong>en</strong>. Hoe moest ik dat aan Jos uitlegg<strong>en</strong>? Misschi<strong>en</strong> was er niet<br />

g<strong>en</strong>oeg mij. Niet g<strong>en</strong>oeg om zoveel moeite voor te do<strong>en</strong>. Het leek alsof ik ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> voor <strong>de</strong><br />

gek hield. (p. 96)<br />

- ‘Fé?’ zei ze. ‘Mmm?’ ‘Ik wil niet dat jij je moe<strong>de</strong>r vindt.’ Ze ging op het voet<strong>en</strong>eind van<br />

mijn bed zitt<strong>en</strong>. Ik voel<strong>de</strong> <strong>de</strong> matras e<strong>en</strong> beetje inzakk<strong>en</strong>. ‘Maar daar moet je je niks van<br />

aantrekk<strong>en</strong>. Je moet haar vind<strong>en</strong>, ook al wil ik het niet.’ ‘Je b<strong>en</strong>t gek,’ mompel<strong>de</strong> ik. (p. 104-<br />

105)<br />

- Ze leek op me. Nee, het was natuurlijk an<strong>de</strong>rs: ik leek op hààr. Ze had honing-og<strong>en</strong>. Bruin,<br />

maar niet bruin g<strong>en</strong>oeg. Alsof <strong>de</strong> og<strong>en</strong>kleur bijna op was to<strong>en</strong> ze werd gemaakt. Ze had<br />

halflang haar, iets donker<strong>de</strong>r dan dat van mij. E<strong>en</strong> mond waarmee ze e<strong>en</strong> klein beetje lachte,<br />

alsof ze niet zeker wist of ze dat wel wil<strong>de</strong>. Aan haar hoofd was niet te zi<strong>en</strong> dat het vol oorlog<br />

zat. Maar Jos zou wel gelijk hebb<strong>en</strong>. (p. 123)<br />

Aan <strong>de</strong> slag!<br />

Hoe zou moe<strong>de</strong>r nul er kunn<strong>en</strong> uitzi<strong>en</strong>? Laat <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> haar tek<strong>en</strong><strong>en</strong>. Knip alle moe<strong>de</strong>rs nummer<br />

nul uit <strong>en</strong> kleef ze op naast elkaar op e<strong>en</strong> groot vel papier.<br />

Op p. 43 <strong>en</strong> 44 staat er iets over het geboortekaartje van Fejzo <strong>en</strong> zijn zus. Vraag <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> om<br />

verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> geboortekaartjes te verzamel<strong>en</strong> <strong>en</strong> te ton<strong>en</strong>, zorg zelf ook voor e<strong>en</strong> aantal voorbeeld<strong>en</strong>.<br />

Welke tekstjes <strong>en</strong> gedichtjes vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> lezers mooi? Welke kaartjes vind<strong>en</strong> ze origineel? Welke niet?<br />

Wie heeft e<strong>en</strong> bijzon<strong>de</strong>r geboortekaartje gevond<strong>en</strong>? Hoe zi<strong>en</strong> die eruit? Hebb<strong>en</strong> ze hun eig<strong>en</strong><br />

geboortekaartje nog? Vertel… Tot slot kan je <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> e<strong>en</strong> geboortekaartje voor Fejzo <strong>en</strong>/of An<br />

Bing Wa lat<strong>en</strong> ontwerp<strong>en</strong>. Verzamel ze <strong>en</strong> hang ze op in <strong>de</strong> bibliotheek.<br />

Prijs<br />

E<strong>en</strong> kleine kans van Marjolijn Hof werd in 2007 bekroond met <strong>de</strong> Goud<strong>en</strong> Uil jeugdliteratuurprijs, <strong>de</strong><br />

Goud<strong>en</strong> Uil Prijs van <strong>de</strong> Jonge lezer <strong>en</strong> <strong>de</strong> Goud<strong>en</strong> Griffel. K<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>de</strong> lezers die prijz<strong>en</strong>? Misschi<strong>en</strong><br />

kan je er sam<strong>en</strong> informatie over opzoek<strong>en</strong>.

---

Meer lez<strong>en</strong>?<br />

Hebb<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> zin om nog e<strong>en</strong> boek van Marjolijn Hof te lez<strong>en</strong>? Br<strong>en</strong>g haar boek<strong>en</strong> mee naar<br />

<strong>de</strong> bije<strong>en</strong>komst <strong>en</strong> stel ze (kort) voor:<br />

- E<strong>en</strong> kleine kans (Querido, 2006) (g<strong>en</strong>omineerd voor <strong>de</strong> KJV 2007-2008, groep 4)<br />

- Overstek<strong>en</strong> (Querido, 2007)

---

WERKMODEL GROEP 4<br />

Van H<strong>en</strong>ni uit <strong>de</strong> Ste<strong>en</strong>straat aan <strong>de</strong> jong<strong>en</strong> in Berlijn<br />

Elizabeth Honey, Heike Brandt & Annet Schaap (ill.)<br />

(door Caroline Verbrugg<strong>en</strong>)<br />

AUTEURSINFO (ZIE OOK WWW.VILLAKAKELBONT.BE)<br />

Elizabeth Honey (1947) groei<strong>de</strong> op op e<strong>en</strong> boer<strong>de</strong>rij, tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> dier<strong>en</strong>. Als kind<br />

schreef ze al verhal<strong>en</strong>, die ze met kleurpotlod<strong>en</strong> illustreer<strong>de</strong>. Na <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>lbare<br />

school ging ze in Melbourne aan <strong>de</strong> kunstaca<strong>de</strong>mie stu<strong>de</strong>r<strong>en</strong>. Ze ontmoette<br />

Andrew, met wie ze later zou trouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> dochter <strong>en</strong> e<strong>en</strong> zoon zou krijg<strong>en</strong>.<br />

Elizabeth <strong>en</strong> Andrew hadd<strong>en</strong> veel verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> ban<strong>en</strong>, reisd<strong>en</strong> door Europa,<br />

Zuid-Amerika <strong>en</strong> <strong>de</strong> Ver<strong>en</strong>ig<strong>de</strong> Stat<strong>en</strong> <strong>en</strong> woond<strong>en</strong> e<strong>en</strong> paar jaar in Lond<strong>en</strong>.<br />

To<strong>en</strong> ze terugkeerd<strong>en</strong> naar Australië, ging Elizabeth aan het werk als illustrator. Het leukste vond ze<br />

het om kin<strong>de</strong>rboek<strong>en</strong> te illustrer<strong>en</strong>. Na e<strong>en</strong> tijdje begon ze ook te schrijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> in 1988 versche<strong>en</strong><br />

haar eerste pr<strong>en</strong>t<strong>en</strong>boek. Van H<strong>en</strong>ni uit <strong>de</strong> Ste<strong>en</strong>straat aan <strong>de</strong> jong<strong>en</strong> in Berlijn schreef ze sam<strong>en</strong> met haar<br />

Duitse vertaalster Heike Brandt, die zelf ook kin<strong>de</strong>rboek<strong>en</strong> schrijft<br />

Vandaag woont Elizabeth in Melbourne, sam<strong>en</strong> met haar man <strong>en</strong> hun hond. Ze houdt van zing<strong>en</strong>,<br />

film, zwemm<strong>en</strong>, met <strong>de</strong> hond spel<strong>en</strong>, rommelmarkt<strong>en</strong> <strong>en</strong> twee<strong>de</strong>handsboekwinkeltjes.<br />

Heike Brandt is auteur, vertaler <strong>en</strong> rec<strong>en</strong>s<strong>en</strong>t. Ze heeft drie jeugdboek<strong>en</strong><br />

geschrev<strong>en</strong>, meer dan zev<strong>en</strong>tig boek<strong>en</strong> uit het Engels in het Duits vertaald <strong>en</strong><br />

e<strong>en</strong> kin<strong>de</strong>rboekhan<strong>de</strong>l in Berlijn opgezet. To<strong>en</strong> ze <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> van Elizabeth<br />

Honey ging vertal<strong>en</strong>, kwam<strong>en</strong> <strong>de</strong> auteurs in contact met elkaar. Ze werd<strong>en</strong><br />

vri<strong>en</strong>dinn<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> beslot<strong>en</strong> om sam<strong>en</strong> e<strong>en</strong> boek te schrijv<strong>en</strong>.<br />

Annet Schaap (°1965) houdt veel van dier<strong>en</strong>. Ze heeft e<strong>en</strong> ro<strong>de</strong> kat die<br />

Johannes heet. Als kind maakte ze plaatjes bij <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> die ze gelez<strong>en</strong> had.<br />

Later tek<strong>en</strong><strong>de</strong> ze ook veel na, vooral <strong>de</strong> tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> uit <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> van Wim<br />

Hofman vond ze heel mooi.<br />

Annet stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> illustratie op <strong>de</strong> Aca<strong>de</strong>mie in Kamp<strong>en</strong> <strong>en</strong> in d<strong>en</strong> Haag. Haar<br />

eerste opdracht kreeg ze to<strong>en</strong> ze nog op <strong>de</strong> aca<strong>de</strong>mie zat: ze moest het boek<br />

Joppe, Julia <strong>en</strong> Jericho van Christine Nöstlinger illustrer<strong>en</strong>. To<strong>en</strong> het uitgegev<strong>en</strong><br />

werd, was ze erg trots, maar nu vindt ze het zo lelijk <strong>en</strong> slecht getek<strong>en</strong>d dat<br />

niemand het ooit nog mag zi<strong>en</strong>.

---

On<strong>de</strong>rtuss<strong>en</strong> heeft Annet meer dan 80 kin<strong>de</strong>rboek<strong>en</strong> geïllustreerd (o.a. <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> van Jacques<br />

Vri<strong>en</strong>s, Vivian d<strong>en</strong> Hollan<strong>de</strong>r <strong>en</strong> Francine Oom<strong>en</strong>) <strong>en</strong> ook veel tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> gemaakt voor<br />

tijdschrift<strong>en</strong>, krant<strong>en</strong> <strong>en</strong> schoolboek<strong>en</strong>.<br />

E<strong>en</strong> tijd geled<strong>en</strong> ging ze bij e<strong>en</strong> kin<strong>de</strong>rtheatergroep in Utrecht werk<strong>en</strong>. Ze begon met het mak<strong>en</strong><br />

van affiches, maar na e<strong>en</strong> tijdje ging ze ook toneelstukk<strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong>. Nu illustreert én schrijft ze. Soms<br />

maakt ze ding<strong>en</strong> voor volwass<strong>en</strong><strong>en</strong>, maar het liefst werkt ze voor kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong>. Ze wil binn<strong>en</strong>kort graag<br />

e<strong>en</strong> boek te mak<strong>en</strong> dat ze zelf getek<strong>en</strong>d <strong>en</strong> geschrev<strong>en</strong> heeft.<br />

KORT SAMENGEVAT<br />

Tijd<strong>en</strong>s haar vakantie ont<strong>de</strong>kt H<strong>en</strong>ni dat <strong>de</strong> Duitse Leopold Schmidt ooit in haar<br />

vakantiehuis aan <strong>de</strong> Ketelbaai woon<strong>de</strong>. Ze wordt nieuwsgierig <strong>en</strong> stopt e<strong>en</strong><br />

briefje in één van <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> boek<strong>en</strong> die ze er vindt. E<strong>en</strong> paar maand<strong>en</strong> later<br />

ontvangt ze tot haar verbazing e<strong>en</strong> kaart uit Berlijn. De afz<strong>en</strong><strong>de</strong>r is Leo Schmidt,<br />

die ge<strong>en</strong> familie is van Leopold, maar al snel <strong>de</strong> e-mailvri<strong>en</strong>d van H<strong>en</strong>ni wordt.<br />

<strong>Sam</strong><strong>en</strong> gaan ze op on<strong>de</strong>rzoek. On<strong>de</strong>rtuss<strong>en</strong> vertell<strong>en</strong> ze elkaar over hun lev<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

prober<strong>en</strong> ze elkaar te steun<strong>en</strong> <strong>en</strong> op te vrolijk<strong>en</strong>.<br />

RECENSIES<br />

Deze rec<strong>en</strong>sies kan je met <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> besprek<strong>en</strong>. Zijn zij het e<strong>en</strong>s met <strong>de</strong> rec<strong>en</strong>s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>?<br />

‘E<strong>en</strong> oorspronkelijk <strong>en</strong> meeslep<strong>en</strong>d, zowel humoristisch als serieus verhaal, waarin Europa <strong>en</strong><br />

Australië sam<strong>en</strong>kom<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> universeel verhaal over vri<strong>en</strong>dschap, ler<strong>en</strong> van het verled<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

omgaan met <strong>de</strong> problem<strong>en</strong> van nu, niet alle<strong>en</strong> in je eig<strong>en</strong> land, maar wereldwijd. De<br />

Australische H<strong>en</strong>ni mailt met Leo, e<strong>en</strong> jong<strong>en</strong> uit Berlijn. Ze prober<strong>en</strong> het verhaal van <strong>de</strong><br />

Duitse immigrant Leopold te achterhal<strong>en</strong> die ooit op H<strong>en</strong>ni's vakantieadres woon<strong>de</strong>.<br />

<strong>Sam</strong><strong>en</strong>werking van e<strong>en</strong> Australische (Honey) <strong>en</strong> e<strong>en</strong> Duitse (Brandt) auteur. De eerste schrijft<br />

<strong>de</strong> mails van H<strong>en</strong>ni, <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> die van Leo. Na e<strong>en</strong> wat warrige start, waarin het niet erg<br />

hel<strong>de</strong>r is welke kant het verhaal op zal gaan, wordt dui<strong>de</strong>lijk dat het thema<br />

vreem<strong>de</strong>ling<strong>en</strong>haat is: Leo's vri<strong>en</strong>d Felix dreigt uitgezet te word<strong>en</strong> <strong>en</strong> Leopold was slachtoffer<br />

van <strong>de</strong> hetze teg<strong>en</strong> Australische Duitsers tijd<strong>en</strong>s <strong>de</strong> Eerste Wereldoorlog. Brandt wil in haar<br />

verontwaardiging over <strong>de</strong>ze zak<strong>en</strong> wel e<strong>en</strong>s prekerig word<strong>en</strong>, Honey houdt het luchtiger. De<br />

mails vorm<strong>en</strong> korte, prettig leesbare hoofdstukjes, maar het achteraf beschrijv<strong>en</strong> van <strong>de</strong><br />

gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> creëert ook e<strong>en</strong> zekere afstand die <strong>de</strong> lev<strong>en</strong>digheid van het verhaal niet t<strong>en</strong><br />

goe<strong>de</strong> komt. Foto's <strong>en</strong> <strong>de</strong> vertrouw<strong>de</strong> grappige illustraties van <strong>de</strong> vaste illustrator verluchtig<strong>en</strong><br />

dit serieuste <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> Ste<strong>en</strong>straat-serie. Los te lez<strong>en</strong> van <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re <strong>de</strong>l<strong>en</strong>. Achterin<br />

beschrijv<strong>en</strong> <strong>de</strong> auteurs hoe hun sam<strong>en</strong>werking is verlop<strong>en</strong>.’ (Andrea Oostdijk, Biblion)<br />

‘Tijd<strong>en</strong>s <strong>de</strong> verrass<strong>en</strong><strong>de</strong> vakantie van H<strong>en</strong>ni <strong>en</strong> haar familie aan <strong>de</strong> Ketelbaai (zie Nieuwe<br />

vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> voor <strong>de</strong> Ste<strong>en</strong>straat) ont<strong>de</strong>kte H<strong>en</strong>ni on<strong>de</strong>r het huis e<strong>en</strong> hoop doz<strong>en</strong> met ou<strong>de</strong> Duitse<br />

boek<strong>en</strong>. In e<strong>en</strong> opwelling had ze daarin e<strong>en</strong> briefje achtergelat<strong>en</strong> voor het geval iemand Leo<br />

Schmidt zou k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> die daar ooit gewoond had. Ze wist ook wel dat dat eig<strong>en</strong>lijk niet kon,<br />

want die Leo Schmidt zou al lang dood moet<strong>en</strong> zijn. Ze is dan ook verrast als ze e<strong>en</strong> kaart<br />

krijgt uit Berlijn van…Leo Schmidt. Het blijkt om e<strong>en</strong> <strong>de</strong>rti<strong>en</strong>jarige jong<strong>en</strong> te gaan die door<br />

toeval haar briefje in hand<strong>en</strong> kreeg. Ze besluit<strong>en</strong> elkaar te mail<strong>en</strong> <strong>en</strong> vertell<strong>en</strong> elkaar al hun

---

elev<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>. Wanneer H<strong>en</strong>ni voor school e<strong>en</strong> geschied<strong>en</strong>isproject moet uitwerk<strong>en</strong>, kiest ze<br />

het huis aan <strong>de</strong> Ketelbaai <strong>en</strong> <strong>de</strong> familie Schmidt. Ze houdt Leo van al haar ont<strong>de</strong>kking<strong>en</strong> op<br />

<strong>de</strong> hoogte, terwijl hij <strong>en</strong> zijn moe<strong>de</strong>r vanuit Duitsland nuttige informatie doorspel<strong>en</strong>. Wat ze<br />

ont<strong>de</strong>kk<strong>en</strong> is echter niet zo fijn: <strong>de</strong> familie Schmidt werd verdacht van spionage, louter <strong>en</strong><br />

alle<strong>en</strong> omdat ze als Duitsers in Australië war<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> won<strong>en</strong> net voor <strong>de</strong> Eerste<br />

Wereldoorlog. Ze krijg<strong>en</strong> te mak<strong>en</strong> met pesterij<strong>en</strong> <strong>en</strong> brandstichting, met <strong>de</strong> dood van Leo’s<br />

familie tot gevolg. Terwijl H<strong>en</strong>ni langzaam dit lev<strong>en</strong>sverhaal achterhaalt, vertelt Leo over zijn<br />

vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> in Duitsland, die omwille van hun kleur of geloof niet aanvaard word<strong>en</strong>. Wanneer<br />

zijn vri<strong>en</strong>d Felix dreigt uitgewez<strong>en</strong> te word<strong>en</strong>, verstopt Leo hem voor <strong>de</strong> politie. Dankzij<br />

H<strong>en</strong>ni houdt hij vol <strong>en</strong> zoekt uitein<strong>de</strong>lijk hulp bij iemand die hij vertrouwt. Eén zaak is<br />

dui<strong>de</strong>lijk: ze zijn op korte tijd heel erg goe<strong>de</strong> vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> geword<strong>en</strong>…<br />

Dit is opnieuw e<strong>en</strong> boei<strong>en</strong>d verhaal over <strong>de</strong> bewoners van <strong>de</strong> Ste<strong>en</strong>straat. Deze keer draait<br />

alles om H<strong>en</strong>ni <strong>en</strong> haar mailvri<strong>en</strong>d. En ook al klink<strong>en</strong> H<strong>en</strong>ni’s mails vrolijk <strong>en</strong> grappig, toch<br />

merk je al snel dat <strong>de</strong>ze keer e<strong>en</strong> belangrijk on<strong>de</strong>rwerp aan bod komt. Dit verhaal is dan ook<br />

door twee auteurs geschrev<strong>en</strong>, die elk vanuit hun eig<strong>en</strong> invalshoek <strong>de</strong>ze belev<strong>en</strong>iss<strong>en</strong><br />

beschrijv<strong>en</strong>. Het is e<strong>en</strong> zeer geslaag<strong>de</strong> sam<strong>en</strong>werking, die dit verhaal e<strong>en</strong> ongewone diepgang<br />

geeft. Dat geschied<strong>en</strong>is zich herhaalt, valt door <strong>de</strong>ze realistische, hed<strong>en</strong>daagse voorbeeld<strong>en</strong> <strong>de</strong>s<br />

te meer op. De gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> bij <strong>de</strong> Leo van nu zijn zo vergelijkbaar met <strong>de</strong> gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong><br />

bij <strong>de</strong> Leo van to<strong>en</strong> dat elke lezer wel ev<strong>en</strong> zal moet<strong>en</strong> slikk<strong>en</strong> als dit doordringt. Hopelijk<br />

begrijp<strong>en</strong> ze <strong>de</strong> boodschap die H<strong>en</strong>ni <strong>en</strong> Leo will<strong>en</strong> br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Door <strong>de</strong> vrolijke, luchtige<br />

toon blijft dit verhaal vlot leesbaar <strong>en</strong> superaantrekkelijk. De illustraties, vooral tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />

van zichzelf die H<strong>en</strong>ni naar Leo stuurt, zijn hilarisch. Kortom, e<strong>en</strong> leuk <strong>en</strong> boei<strong>en</strong>d boek dat<br />

toch nog e<strong>en</strong> kijk geeft op hoe fout<strong>en</strong> uit het verled<strong>en</strong> toch herhaald kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> in het<br />

hed<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> aanra<strong>de</strong>r!’ (Pluizuit)<br />

BESPREKING<br />

- Kunn<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> iets zegg<strong>en</strong> over <strong>de</strong> sfeer van het boek?<br />

- Welke thema’s kom<strong>en</strong> er volg<strong>en</strong>s h<strong>en</strong> aan bod?<br />

- Het verhaal wordt verteld via het mailverkeer tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> twee hoofdpersonages. Wat vind<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> van die manier van vertell<strong>en</strong>?<br />

- Pass<strong>en</strong> <strong>de</strong> illustraties goed bij het verhaal?<br />

- Vergelijk het verhaal van Leopold in <strong>de</strong> eerste wereldoorlog <strong>en</strong> het verhaal van Felix. Zi<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> gelijk<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>?<br />

- Kunn<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> <strong>de</strong> twee hoofdperson<strong>en</strong> beschrijv<strong>en</strong>? Hoe zi<strong>en</strong> ze er volg<strong>en</strong>s h<strong>en</strong> uit?<br />

Welke karaktertrekk<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> ze? Zijn ze sympathiek?

---

WERKMODEL GROEP 4<br />

Het monster van Mariska<br />

Kolet Janss<strong>en</strong><br />

(door Annie Mo<strong>en</strong>aert)<br />

AUTEURSINFO (ZIE OOK WWW.VILLAKAKELBONT.BE)<br />

Kolet Janss<strong>en</strong> werd in Hasselt gebor<strong>en</strong> op 18 april 1955. Na haar<br />

mid<strong>de</strong>lbare school (waar ze regelmatig met kritische stukjes het<br />

schoolkrantje teister<strong>de</strong>) ging ze naar Katholieke Universiteit Leuv<strong>en</strong> om<br />

Godsdi<strong>en</strong>stwet<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> te stu<strong>de</strong>r<strong>en</strong>. Van 1977 tot 2006 gaf ze les in<br />

Ti<strong>en</strong><strong>en</strong>. Sinds 2006 houdt ze zich voltijds bezig met schrijv<strong>en</strong>, workshops<br />

gev<strong>en</strong> <strong>en</strong> lezing<strong>en</strong> houd<strong>en</strong>.<br />

Kolet trouw<strong>de</strong> <strong>en</strong> verzamel<strong>de</strong> sam<strong>en</strong> met haar man zes kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> in uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong><strong>de</strong> format<strong>en</strong>: drie<br />

pleegkin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> (die intuss<strong>en</strong> op eig<strong>en</strong> b<strong>en</strong><strong>en</strong> staan) <strong>en</strong> drie eig<strong>en</strong> kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong>. Kolet houdt van<br />

verrassing<strong>en</strong>. Ze ziet achter <strong>de</strong> gewone ding<strong>en</strong> van elke dag vaak mysterieuze <strong>en</strong> spann<strong>en</strong><strong>de</strong><br />

gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> opduik<strong>en</strong>. Daarover schrijft ze graag verhal<strong>en</strong>.<br />

Vooral jonge m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> zev<strong>en</strong> <strong>en</strong> veerti<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> zon<strong>de</strong>r problem<strong>en</strong> in haar gedachtewereld<br />

kom<strong>en</strong>. Ze schrijft verhal<strong>en</strong> over avontur<strong>en</strong> rond vreem<strong>de</strong> verschijnsel<strong>en</strong>, spann<strong>en</strong><strong>de</strong><br />

gezinstoestand<strong>en</strong> of angstaanjag<strong>en</strong>d grappige thema’s. Ver<strong>de</strong>r schrijft ze ook informatieve boek<strong>en</strong> over<br />

geloof <strong>en</strong> over m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> in <strong>de</strong> sam<strong>en</strong>leving.<br />

www.koletjanss<strong>en</strong>.be<br />

KORT SAMENGEVAT<br />

Mariska moet het alle<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> te redd<strong>en</strong>. Haar moe<strong>de</strong>r geeft haar ge<strong>en</strong> warmte. Erger<br />

nog, Mariska wordt voortdur<strong>en</strong>d uitgeschold<strong>en</strong>, gekleineerd, gedwong<strong>en</strong> te et<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

in het huishoud<strong>en</strong> te help<strong>en</strong>. En ze mag nerg<strong>en</strong>s he<strong>en</strong>. Zo wordt het meisje steeds<br />

stiller, e<strong>en</strong>zamer <strong>en</strong> onzeker<strong>de</strong>r. Ze zou will<strong>en</strong> ontsnapp<strong>en</strong>, maar haar vluchtplann<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong>ug<strong>en</strong> niet. Ze zou erover will<strong>en</strong> prat<strong>en</strong>, maar durft niemand in vertrouw<strong>en</strong> te<br />

nem<strong>en</strong>. Toch geeft ze het niet op. Mariska is niet zo makkelijk klein te krijg<strong>en</strong>…

---

THEMA’S , TIPS EN VERWERKINGSMOGELIJKHEDEN<br />

Titel<br />

Wat vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> van <strong>de</strong> titel? Wie dacht<strong>en</strong> ze dat het monster was vóór ze het verhaal hadd<strong>en</strong><br />

gelez<strong>en</strong>?<br />

Cover<br />

Wat vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> van <strong>de</strong> cover? Vind<strong>en</strong> ze <strong>de</strong> foto op <strong>de</strong> cover mooi? Houd<strong>en</strong> ze van covers<br />

met foto’s op?<br />

Op <strong>de</strong> vraag hoe <strong>de</strong> cover tot stand was gekom<strong>en</strong>, antwoord<strong>de</strong> Kolet dit:<br />

‘Voor dit boek wil<strong>de</strong> ik graag e<strong>en</strong> heel speciale cover. De uitgeefster <strong>en</strong> ik dacht<strong>en</strong> eer<strong>de</strong>r<br />

aan e<strong>en</strong> foto dan aan e<strong>en</strong> illustratie om het realistische karakter van het verhaal nog dui<strong>de</strong>lijker<br />

te mak<strong>en</strong>. Maar <strong>de</strong> meeste foto's van beeldbank<strong>en</strong> zijn zo commercieel... Tot ik op e<strong>en</strong> dag<br />

in e<strong>en</strong> fotoboek bla<strong>de</strong>r<strong>de</strong> van William Ropp, e<strong>en</strong> Franse fotograaf, die veel foto's van<br />

kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> gemaakt heeft (kijk maar e<strong>en</strong>s op internet). Ik wist mete<strong>en</strong>: dit is het! De vraag was<br />

natuurlijk of hij toestemming daarvoor zou gev<strong>en</strong>... Via e<strong>en</strong> vri<strong>en</strong>d contacteer<strong>de</strong> ik <strong>de</strong><br />

galeriehou<strong>de</strong>r in Antwerp<strong>en</strong> waar Ropp soms exposeert, <strong>en</strong> via hem kreeg ik Ropp zelf te<br />

pakk<strong>en</strong>. Die reageer<strong>de</strong> heel positief: we mocht<strong>en</strong> <strong>de</strong> foto zelfs gratis gebruik<strong>en</strong> op<br />

voorwaar<strong>de</strong> dat hij e<strong>en</strong> paar exemplar<strong>en</strong> van het boek kreeg! Ik b<strong>en</strong> hem nog altijd heel<br />

dankbaar daarvoor.’<br />

Hoofdkin<strong>de</strong>r<strong>en</strong><br />

Mariska spreekt over ‘De hoofdkin<strong>de</strong>r<strong>en</strong>’. Wet<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> wie Mariska daarmee bedoelt? Bestaan<br />

die kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> echt?<br />

Mishan<strong>de</strong>ling<br />

Kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> <strong>en</strong> jonger<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> lichamelijk mishan<strong>de</strong>ld word<strong>en</strong>, maar dit verhaal gaat vooral over<br />

geestelijke mishan<strong>de</strong>ling. Wat vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> hiervan? Wist<strong>en</strong> ze dat dit bestond? Wat is volg<strong>en</strong>s<br />

h<strong>en</strong> emotionele mishan<strong>de</strong>ling?<br />

Kolet vertelt hoe ze ertoe gekom<strong>en</strong> is dit thema te kiez<strong>en</strong>:<br />

‘E<strong>en</strong> <strong>de</strong>el komt uit mijn achtergrond als pleegmoe<strong>de</strong>r. Ver<strong>de</strong>r merkte ik vaak bij leerling<strong>en</strong><br />

(ik gaf 29 jaar les) dat ze het thuis niet zo leuk hadd<strong>en</strong>, ook al was er ge<strong>en</strong> sprake van 'echte'<br />

mishan<strong>de</strong>ling zoals seksuele of fysieke... Ook professor Adria<strong>en</strong>ss<strong>en</strong>s bevestig<strong>de</strong> dat<br />

'psychische' mishan<strong>de</strong>ling to<strong>en</strong>eemt in onze tijd <strong>en</strong> heel hard kan zijn voor wie ermee te<br />

mak<strong>en</strong> heeft. Ik wil<strong>de</strong> <strong>de</strong>ze kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> e<strong>en</strong> hart on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> riem stek<strong>en</strong> <strong>en</strong> an<strong>de</strong>re<br />

kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> voor het probleem aandachtig mak<strong>en</strong>.’<br />

Vorm<br />

Het monster van Mariska is e<strong>en</strong> korte maar heftige roman, opgebouwd uit 22 korte hoofdstukk<strong>en</strong>.<br />

Nawoord<br />

Het nawoord is misschi<strong>en</strong> ietsje te moeilijk voor <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong>. Hebb<strong>en</strong> ze het nawoord gelez<strong>en</strong>? Wat<br />

vond<strong>en</strong> ze ervan? Begrep<strong>en</strong> ze het?

---

WERKMODEL GROEP 4<br />

Als je dit leest, b<strong>en</strong> ik dood<br />

Sally Nicholls<br />

(door Els Debuyck)<br />

AUTEURSINFO (ZIE OOK WWW.VILLAKAKELBONT.BE)<br />

Sally Nicholls, gebor<strong>en</strong> in 1985 in Stockton-on-Tees (Noord-Oost-Engeland),<br />

was pas vijf to<strong>en</strong> ze besloot dat ze schrijfster zou word<strong>en</strong>. Ze stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> af in<br />

Filosofie <strong>en</strong> Letterkun<strong>de</strong>. Op <strong>de</strong> Bath Spa University specialiseer<strong>de</strong> ze zich in het<br />

schrijv<strong>en</strong> voor kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong>.<br />

Op haar drieëntwintigste schreef ze Als je dit leest, b<strong>en</strong> ik dood. Ze won er mete<strong>en</strong><br />

e<strong>en</strong> prijs voor ‘<strong>de</strong> meest belov<strong>en</strong><strong>de</strong> schrijver’ voor. Vier maand<strong>en</strong> later werd het<br />

boek uitgegev<strong>en</strong> <strong>en</strong> nu is het in zesti<strong>en</strong> tal<strong>en</strong> vertaald.<br />

Sally woont in London, waar ze doet wat ze altijd wou do<strong>en</strong>: verhal<strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong>.<br />

Bibliografie<br />

Season of secrets (Scholastic, 2009)<br />

Als je dit leest, b<strong>en</strong> ik dood (De Fontein, 2008)<br />

www.sallynicholls.com<br />

KORT SAMENGEVAT<br />

‘Ik b<strong>en</strong> er heel goed in om ding<strong>en</strong> te achterhal<strong>en</strong>. Ik ga antwoord<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> op alle<br />

vrag<strong>en</strong> waar niemand antwoord op geeft. Echt op alle vrag<strong>en</strong>.’<br />

Dit is het verhaal van <strong>Sam</strong>. <strong>Sam</strong> weet dat hij binn<strong>en</strong>kort doodgaat. <strong>Sam</strong><strong>en</strong> met Felix<br />

krijgt hij thuis les, want naar school gaan lukt niet meer. <strong>Sam</strong> zit vol leukemie maar<br />

ook vol vrag<strong>en</strong>. Hij schrijft op wat hem bezighoudt <strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong> lijst met alles wat<br />

hij nog wil do<strong>en</strong> voor hij doodgaat.<br />

Als je dit leest, b<strong>en</strong> ik dood is e<strong>en</strong> pakk<strong>en</strong>d boek omdat het zo oprecht <strong>en</strong> realistisch geschrev<strong>en</strong> is. Sally<br />

Nicholls schetst mooi hoe verschill<strong>en</strong>d <strong>Sam</strong>, zijn mama <strong>en</strong> papa <strong>en</strong> zijn zusje Ella omgaan met <strong>Sam</strong>s<br />

ziekte.

---

VÓÓR DE BIJEENKOMST<br />

Vraag <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> om:<br />

- Verhal<strong>en</strong>, boek<strong>en</strong>, tekst<strong>en</strong> <strong>en</strong> woord<strong>en</strong> die troost kunn<strong>en</strong> bied<strong>en</strong> wanneer iemand sterft,<br />

mee te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong><br />

- Feit<strong>en</strong> te verzamel<strong>en</strong> zeppelins<br />

BESPREKEN VAN HET BOEK<br />

Zie ook Boek<strong>en</strong> besprek<strong>en</strong> met <strong>de</strong> metho<strong>de</strong> ‘Chambers’ in <strong>de</strong> Coördinator<strong>en</strong>handleiding (p. 20) op<br />

www.kjv.be.<br />

Basisvrag<strong>en</strong><br />

- Zijn er ding<strong>en</strong> die je leuk, mooi, goed, grappig vond aan dit boek?<br />

- War<strong>en</strong> er ding<strong>en</strong> moeilijk of ondui<strong>de</strong>lijk?<br />

- Was er iets dat je nog nooit in e<strong>en</strong> boek b<strong>en</strong>t teg<strong>en</strong> gekom<strong>en</strong>?<br />

- Was er iets dat je totaal verraste?<br />

- Zag je bepaal<strong>de</strong> patron<strong>en</strong> of verband<strong>en</strong>?<br />

Algem<strong>en</strong>e vrag<strong>en</strong><br />

- Waarover dacht je dat het boek zou gaan to<strong>en</strong> je <strong>de</strong> titel las?<br />

- K<strong>en</strong> je an<strong>de</strong>re boek<strong>en</strong> die hierop lijk<strong>en</strong>?<br />

- Stond er iets in het boek dat je zelf hebt meegemaakt?<br />

- Welke stukk<strong>en</strong> van het verhaal herinner je je het best?<br />

- Wat ga je an<strong>de</strong>r<strong>en</strong> over dit boek vertell<strong>en</strong>?<br />

- Kan je gemakkelijk met an<strong>de</strong>r<strong>en</strong> prat<strong>en</strong> over dit boek? Waarom wel/niet?<br />

- Krijg je als lezer g<strong>en</strong>oeg <strong>en</strong> dui<strong>de</strong>lijke informatie over leukemie?<br />

Speciale vrag<strong>en</strong><br />

- Hoe lang duurt het verhaal?<br />

- Wordt het verhaal verteld in <strong>de</strong> volgor<strong>de</strong> waarin <strong>de</strong> gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> plaatsvind<strong>en</strong>?<br />

- Door wi<strong>en</strong>s og<strong>en</strong> zie je <strong>de</strong> gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>? Vind je dat e<strong>en</strong> goe<strong>de</strong> keuze van <strong>de</strong> auteur?<br />

- De titel verraadt al min of meer dat <strong>Sam</strong> zal sterv<strong>en</strong>. Slaagt <strong>de</strong> auteur erin om het verhaal toch<br />

boei<strong>en</strong>d <strong>en</strong> spann<strong>en</strong>d te houd<strong>en</strong>? Vertel.<br />

BESPREKEN EN BEOORDELEN VAN HET BOEK<br />

Stijl<br />

Als je dit leest, b<strong>en</strong> ik dood is opgevat als het dagboek van <strong>Sam</strong> <strong>en</strong> leest daardoor vlot. Het bestaat uit<br />

korte hoofdstukk<strong>en</strong> waarin <strong>Sam</strong> vertelt wat hem bezighoudt. Bij elk nieuw hoofdstuk staat e<strong>en</strong> datum<br />

<strong>en</strong> e<strong>en</strong> verklar<strong>en</strong><strong>de</strong> titel. Tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> hoofdstukk<strong>en</strong> staan af <strong>en</strong> toe tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, lijstjes met feit<strong>en</strong>, <strong>Sam</strong>s<br />

antwoord<strong>en</strong> op vrag<strong>en</strong> die hij zich stelt <strong>en</strong> op vrag<strong>en</strong> waar niemand e<strong>en</strong> antwoord op weet,…<br />

Achteraan in het boek (p. 189-191) staat <strong>de</strong> inhoudsopgave. Welke titels herinner<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> zich<br />

nog? Wat vond<strong>en</strong> ze leuk om te lez<strong>en</strong>? Wat is h<strong>en</strong> bijgeblev<strong>en</strong>?<br />

Personages<br />

Bespreek <strong>de</strong> manier waarop <strong>de</strong> personages (<strong>Sam</strong>, Felix, mama, papa) geschetst word<strong>en</strong> met <strong>de</strong><br />

juryled<strong>en</strong>. Hang per personage één vel papier op <strong>en</strong> laat <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> kort noter<strong>en</strong> wat het personage<br />

typeert.

---

<strong>Sam</strong> is e<strong>en</strong> werker, stil van aard <strong>en</strong> teruggetrokk<strong>en</strong>. Hij vindt het bijvoorbeeld lastig om<br />

bezoek te krijg<strong>en</strong>.<br />

Vb. ‘Vandaag zijn drie tantes van me op visite geweest. We krijg<strong>en</strong> veel visite teg<strong>en</strong>woordig.<br />

Papa mocht zich in zijn stu<strong>de</strong>erkamer verstopp<strong>en</strong> <strong>en</strong> Ella mocht met mijn nichtje Kiara gaan<br />

spel<strong>en</strong>, maar ik moest erbij blijv<strong>en</strong> zitt<strong>en</strong> <strong>en</strong> beleefd do<strong>en</strong>. Omdat ze k<strong>en</strong>nelijk heel ver<br />

hadd<strong>en</strong> gereisd om mij te zi<strong>en</strong>.’ (p.73)<br />

Felix is assertiever, on<strong>de</strong>rnem<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>en</strong> impulsiever dan <strong>Sam</strong>.<br />

Vb. ‘De Franse spion, oftewel: het verhaal over hoe ik Felix heb ler<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>.’ (p. 35-39)<br />

Mama reageert bezorgd <strong>en</strong> emotioneel op wat <strong>Sam</strong> overkomt. Ze heeft nood aan an<strong>de</strong>r<strong>en</strong> om<br />

erover te prat<strong>en</strong>.<br />

Papa trekt zich in zichzelf terug met zijn angst<strong>en</strong> <strong>en</strong> zijn verdriet.<br />

Vb. ‘Papa is heel slim. Hij weet hartstikke veel, maar <strong>de</strong> vrag<strong>en</strong> die ik heb zou ik hem nooit<br />

kunn<strong>en</strong> stell<strong>en</strong>. Hij praat nooit over mijn ziekte.’ (p. 21)<br />

Vb. ‘Je schrijft toch niet zo’ n jankerig boek vol gedicht<strong>en</strong> <strong>en</strong> plaatjes van reg<strong>en</strong>bog<strong>en</strong>, hé?’<br />

(p. 53)<br />

Vb. Bij <strong>de</strong> begraf<strong>en</strong>is van Felix: ‘Papa is niet meegegaan. Hij is gewoon gaan werk<strong>en</strong>, net als<br />

an<strong>de</strong>rs. Hij heeft niet e<strong>en</strong>s zijn naam op <strong>de</strong> kaart gezet die we hebb<strong>en</strong> gekocht.’ (p. 121)<br />

Vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> <strong>de</strong>ze personages geloofwaardig?<br />

Met wie voeld<strong>en</strong> ze zich het meest verbond<strong>en</strong>?<br />

Kunn<strong>en</strong> ze ook begrip opbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> voor personages die an<strong>de</strong>rs reager<strong>en</strong> dan zij zoud<strong>en</strong> do<strong>en</strong>?<br />

Slot<br />

<strong>Sam</strong> kon het slot van zijn boek niet zelf schrijv<strong>en</strong>. Bekijk hoe <strong>de</strong> auteur dit oplost. Wat vind<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

juryled<strong>en</strong> daarvan? Vergelijk dit met het hoofdstuk Sterfscène (p. 61-63).<br />

FILOSOFEREN<br />

Als je dit leest, b<strong>en</strong> ik dood staat vol vrag<strong>en</strong> waar niemand antwoord op geeft (of heeft). Die vrag<strong>en</strong> kan<br />

je heel goed gebruik<strong>en</strong> om over te filosofer<strong>en</strong> met <strong>de</strong> jonger<strong>en</strong>. Soms verzint <strong>Sam</strong> zelf <strong>de</strong><br />

antwoord<strong>en</strong> op <strong>de</strong> vrag<strong>en</strong>. Misschi<strong>en</strong> kan je zijn antwoord<strong>en</strong> voorlez<strong>en</strong> <strong>en</strong> besprek<strong>en</strong>, lat<strong>en</strong><br />

aanvull<strong>en</strong>,…<br />

- Hoe weet je dat je dood b<strong>en</strong>t?<br />

- Waarom maakt God kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> ziek?<br />

- Wat zou er gebeur<strong>en</strong> als iemand niet echt dood was, maar ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> dacht van wel? Zou die<br />

persoon dan lev<strong>en</strong>d word<strong>en</strong> begrav<strong>en</strong>?<br />

- Doet doodgaan pijn?<br />

- Hoe ziet e<strong>en</strong> do<strong>de</strong> eruit? Hoe voelt hij aan?<br />

- Waarom gaan m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> eig<strong>en</strong>lijk dood?<br />

- Waar ga je na <strong>de</strong> dood naartoe?<br />

- Blijft <strong>de</strong> wereld gewoon bestaan als je dood b<strong>en</strong>t?

---

ANDERE GESPREKSONDERWERPEN EN OPDRACHTEN<br />

‘Innige <strong>de</strong>elneming’<br />

Op belangrijke mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in het lev<strong>en</strong> stur<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> kaartjes naar elkaar. Soms is het moeilijk om<br />

pass<strong>en</strong><strong>de</strong> tekst<strong>en</strong> of woord<strong>en</strong> te vind<strong>en</strong> als iemand sterft. Vraag <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> wie mooie woord<strong>en</strong> of<br />

tekst<strong>en</strong> k<strong>en</strong>t die troost kunn<strong>en</strong> bied<strong>en</strong> op zo’n mom<strong>en</strong>t? Of vraag h<strong>en</strong> om op voorhand tekst<strong>en</strong> te<br />

verzamel<strong>en</strong> <strong>en</strong> die mee te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> naar <strong>de</strong> bije<strong>en</strong>komst. Als begelei<strong>de</strong>r kan je natuurlijk ook zelf<br />

woord<strong>en</strong> <strong>en</strong> tekstjes aanbied<strong>en</strong>. Misschi<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> het leuk om e<strong>en</strong> boekje te mak<strong>en</strong><br />

met alle tekst<strong>en</strong> <strong>en</strong> verhal<strong>en</strong> die jullie sam<strong>en</strong> verzameld<strong>en</strong>?<br />

Tip!<br />

Maar niet uit het hart <strong>en</strong> E<strong>en</strong> hart on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> riem van Toon Telleg<strong>en</strong> staan vol filosofische verhal<strong>en</strong><br />

over afscheid nem<strong>en</strong> <strong>en</strong> troost bied<strong>en</strong>. Wat mij betreft zitt<strong>en</strong> er pareltjes tuss<strong>en</strong>.<br />

Bespreek met <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> welke woord<strong>en</strong> bij welke leeftijd, bij welk lev<strong>en</strong> pass<strong>en</strong>. Het kan<br />

boei<strong>en</strong>d zijn om te tijd te nem<strong>en</strong> om hierover te prat<strong>en</strong>.<br />

Verdriet<br />

Nauw aansluit<strong>en</strong>d bij het vorige stukje kan je het hebb<strong>en</strong> over hoe verschill<strong>en</strong>d m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> omgaan met<br />

verdriet – zowel je eig<strong>en</strong> verdriet als het verdriet van an<strong>de</strong>r<strong>en</strong>. De één vindt troost in wat op kaartjes<br />

staat, <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r heeft er ge<strong>en</strong> behoefte aan om die te lez<strong>en</strong>. De één wil werk mak<strong>en</strong> van kaartjes die hij<br />

aan an<strong>de</strong>r<strong>en</strong> schrijft, <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r vindt e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>voudig ‘innige <strong>de</strong>elneming’ g<strong>en</strong>oeg of doet helemaal niet<br />

aan kaartjes. Vraag <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> hoe zij (zoud<strong>en</strong>) reager<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> overlijd<strong>en</strong>.<br />

Belangrijk!<br />

Het is belangrijk dat je als begelei<strong>de</strong>r aangeeft dat ie<strong>de</strong>rs m<strong>en</strong>ing ev<strong>en</strong>waardig is, dat ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong><br />

hierin zichzelf mag (moet!) zijn.<br />

Lijstje<br />

Bespreek <strong>de</strong> lijst Ding<strong>en</strong> die ik wil do<strong>en</strong> van <strong>Sam</strong> (p. 23). Hoe zou <strong>de</strong> lijst van <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> eruitzi<strong>en</strong>?<br />

Wat zou er op <strong>de</strong> lijst van hun ou<strong>de</strong>rs, broers, zuss<strong>en</strong>, vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>,… staan?<br />

Vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> het noodzakelijk of belangrijk dat <strong>Sam</strong> alles op zijn lijst (vb. vlieg<strong>en</strong> met e<strong>en</strong><br />

zeppelin) kon do<strong>en</strong> voor hij stierf?<br />

Zeppelins<br />

Maak sam<strong>en</strong> met <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> e<strong>en</strong> feit<strong>en</strong>lijst over <strong>de</strong> zeppelin (zie ook vooropdracht). Vraag of<br />

iemand al e<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> zeppelinmuseum (vb. in Friedrichshaf<strong>en</strong> in Duitsland) bezocht. Wil iemand dit<br />

graag bezoek<strong>en</strong>?

---

WERKMODEL GROEP 4<br />

Wiet Waterlan<strong>de</strong>rs <strong>en</strong> <strong>de</strong> echt aardige rechters<br />

Mark Tijsmans<br />

(door Pieter Vervloet)<br />

AUTEURSINFO (ZIE OOK WWW.VILLAKAKELBONT.BE)<br />

Mark Tijsmans behaal<strong>de</strong> zijn diploma aan het Koninklijk Conservatorium te<br />

Brussel in 1993. Nadi<strong>en</strong> acteer<strong>de</strong> hij voor theater <strong>en</strong> TV. Hij was<br />

Ketnetwrapper <strong>en</strong> vertolkte e<strong>en</strong> hoofdrol in <strong>de</strong> TV-serie Flikk<strong>en</strong>. In 2006<br />

versche<strong>en</strong> zijn eerste jeugdroman: Het geheim van te veel tor<strong>en</strong>s (Manteau). Na<br />

één jaar versche<strong>en</strong> er al e<strong>en</strong> zes<strong>de</strong> druk.<br />

KORT SAMENGEVAT<br />

Als er in <strong>de</strong> klas van Wiet Waterlan<strong>de</strong>rs geld wordt gestol<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> onschuldig<br />

klasg<strong>en</strong>ootje daardoor geschorst wordt van school, vindt het het <strong>de</strong>tective-trio<br />

De Geheime Carolusco<strong>de</strong> dat ze moet<strong>en</strong> ingrijp<strong>en</strong>. Ze kom<strong>en</strong> al snel terecht in<br />

e<strong>en</strong> veel grotere zaak, die van <strong>de</strong> onopgeloste diefstal van het schil<strong>de</strong>rij De echt<br />

aardige rechters. De zaak is echter veel ingewikkel<strong>de</strong>r dan ze op het eerste zicht<br />

lijkt …<br />

BESPREKEN EN BEOORDELEN<br />

Plot<br />

Het boek bestaat uit verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> verhal<strong>en</strong>. Vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> het lastig om van het <strong>en</strong>e naar het<br />

an<strong>de</strong>re verhaal over te spring<strong>en</strong>? Zet <strong>de</strong> verhal<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> met <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> rij:<br />

- In het hed<strong>en</strong>: <strong>de</strong> belev<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> van Wiet, Indigo <strong>en</strong> Ophelia<br />

- In het verled<strong>en</strong>: <strong>de</strong> ontstaansgeschied<strong>en</strong>is van De echt aardige rechters<br />

- In het verled<strong>en</strong>: <strong>de</strong> diefstal van De echt aardige rechters

---

Wie vertelt welk verhaal? Hoe verhoud<strong>en</strong> <strong>de</strong> verhal<strong>en</strong> zich tot elkaar? Verrijkt of versterkt het <strong>en</strong>e<br />

verhaal het an<strong>de</strong>re? Vult het <strong>en</strong>e verhaal het an<strong>de</strong>re aan? Zijn er overe<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> verhal<strong>en</strong><br />

(vb. <strong>de</strong> lief<strong>de</strong> tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> hoofdperson<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> meisje/dame)? Zou je één van <strong>de</strong> verhal<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />

schrapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> nog steeds e<strong>en</strong> (goed) boek overhoud<strong>en</strong>?<br />

Trilogie<br />

Wiet Waterlan<strong>de</strong>rs <strong>en</strong> <strong>de</strong> echt aardige rechters is het twee<strong>de</strong> <strong>de</strong>el van e<strong>en</strong> trilogie: Wiet Waterlan<strong>de</strong>rs <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

kleine Carolusco<strong>de</strong> was het eerste boek, Wiet Waterlan<strong>de</strong>rs <strong>en</strong> Sint-Prev<strong>en</strong>tia in <strong>de</strong> gloria is het <strong>de</strong>r<strong>de</strong> boek.<br />

Sommige gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> <strong>en</strong> personages blijv<strong>en</strong> daardoor mysterieus <strong>en</strong> zull<strong>en</strong> in het <strong>de</strong>r<strong>de</strong> <strong>de</strong>el<br />

opgehel<strong>de</strong>rd word<strong>en</strong>. Kunn<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> hier voorbeeld<strong>en</strong> van gev<strong>en</strong>? Vind<strong>en</strong> ze het frustrer<strong>en</strong>d<br />

dat sommige vrag<strong>en</strong> (nog) ge<strong>en</strong> antwoord krijg<strong>en</strong>?<br />

De kleine Carolusco<strong>de</strong> won vorig leesjaar <strong>de</strong> KJV groep 4. Misschi<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> sommige juryled<strong>en</strong> dit<br />

boek to<strong>en</strong> gelez<strong>en</strong> <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> ze e<strong>en</strong> antwoord gev<strong>en</strong> op vrag<strong>en</strong> van juryled<strong>en</strong> die het eerste boek<br />

niet gelez<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>?<br />

Will<strong>en</strong> juryled<strong>en</strong> ook het <strong>de</strong>r<strong>de</strong> boek lez<strong>en</strong>?<br />

De echt aardige rechters <strong>en</strong>/of De rechtvaardige rechters<br />

De echt aardige rechters verwijz<strong>en</strong> natuurlijk naar De rechtvaardige rechters, het beroem<strong>de</strong> schil<strong>de</strong>rij<br />

waarvan e<strong>en</strong> paneel gestol<strong>en</strong> <strong>en</strong> nooit teruggevond<strong>en</strong> is. Zoek zelf op voorhand meer informatie over<br />

<strong>de</strong> het schil<strong>de</strong>rij <strong>en</strong> <strong>de</strong> diefstal <strong>en</strong> geef dit mee aan <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong>. Als je meer tijd hebt, kan je sam<strong>en</strong><br />

in <strong>de</strong> bibliotheek op zoek gaan naar meer info.<br />

MARK TIJSMANS AAN HET WOORD<br />

In <strong>de</strong> interviews hieron<strong>de</strong>r staan sommige uitsprak<strong>en</strong> cursief. Die zijn misschi<strong>en</strong> interessant om met<br />

<strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> te besprek<strong>en</strong>! Zijn ze het e<strong>en</strong>s, one<strong>en</strong>s? Krijg<strong>en</strong> ze door <strong>de</strong> interviews of door <strong>de</strong> citat<strong>en</strong><br />

e<strong>en</strong> an<strong>de</strong>re kijk op het boek?<br />

Je kan ook e<strong>en</strong> gesprek beginn<strong>en</strong> over <strong>de</strong> persoonlijkheid van schrijvers. Is dat belangrijk voor h<strong>en</strong>?<br />

Will<strong>en</strong> ze <strong>de</strong> auteur ‘ler<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>’ wanneer ze e<strong>en</strong> boek gelez<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>? Vind<strong>en</strong> ze het belangrijk<br />

dat ze meer wet<strong>en</strong> of het lev<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> schrijver? Will<strong>en</strong> ze wet<strong>en</strong> hoe e<strong>en</strong> schrijver eruit ziet, hoe<br />

oud hij is, wat zijn lievelingskleur is,..? Lez<strong>en</strong> ze wele<strong>en</strong>s interviews met schrijvers? K<strong>en</strong>n<strong>en</strong> ze Mark<br />

Tijsmans van tv? Vind<strong>en</strong> ze hem – op basis van <strong>de</strong> interviews – e<strong>en</strong> boei<strong>en</strong><strong>de</strong> persoonlijkheid?<br />

I. Het Belang van Limburg, 15 oktober 2008<br />

‘Natúúrlijk schrijf ik mijn boek<strong>en</strong> zelf’<br />

Hasselt – ‘Ik zit tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> duin<strong>en</strong>, ge<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s te zi<strong>en</strong>, <strong>en</strong> ik kijk uit op e<strong>en</strong> Shetlandpony.’<br />

We hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> uiterst ontspann<strong>en</strong> Mark Tijsmans aan <strong>de</strong> lijn, die op dit mom<strong>en</strong>t in<br />

afzon<strong>de</strong>ring aan zijn vier<strong>de</strong> jeugdroman - het laatste <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> Wiet Waterlan<strong>de</strong>rs-trilogie -<br />

werkt. ‘Ik hou van die afzon<strong>de</strong>ringstijd’, zegt <strong>de</strong> schrijver-acteur. ‘Het zijn <strong>de</strong> leukste<br />

perio<strong>de</strong>s van het jaar.’ De kom<strong>en</strong><strong>de</strong> wek<strong>en</strong> hal<strong>en</strong> <strong>de</strong> Letterfretterdag<strong>en</strong> in Bering<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

Overpelt hem ev<strong>en</strong> uit quarantaine voor e<strong>en</strong> familievoorstelling.<br />

Zon<strong>de</strong>r je je wel vaker af wanneer je schrijft?

---

‘Altijd, in <strong>de</strong> maand<strong>en</strong> voor het manuscript af moet zijn. To<strong>en</strong> ik nog in Flikk<strong>en</strong> acteer<strong>de</strong>,<br />

huur<strong>de</strong> ik wel vaker e<strong>en</strong> huisje aan <strong>de</strong> kust, om tijd te bespar<strong>en</strong>. To<strong>en</strong> ik begon te schrijv<strong>en</strong>,<br />

leek dat huisje me i<strong>de</strong>aal om in alle rust te kunn<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>. Thuis gebeurt er namelijk altijd<br />

wel 'iets': ik krijg daar niets op papier gezet. Hier kan ik mijn eig<strong>en</strong> regeltjes hanter<strong>en</strong>: géén<br />

internet, géén tv voor zev<strong>en</strong> uur 's avonds, alle<strong>en</strong> maar schrijv<strong>en</strong>, lop<strong>en</strong> <strong>en</strong> fiets<strong>en</strong>. Alle<strong>en</strong><br />

tijd<strong>en</strong>s <strong>de</strong> week<strong>en</strong>ds ontvang ik bezoek: als ik dat helemaal niet doe, word ik zot. De eerste<br />

keer dat ik me hier kwam afzon<strong>de</strong>r<strong>en</strong>, schrok ik wel van mezelf: ik wist echt niet dat ik<br />

zoveel discipline had. Ik vind het ontspann<strong>en</strong>d: <strong>de</strong> maand<strong>en</strong> dat ik hier woon, zijn altijd <strong>de</strong><br />

leukste van het jaar.’<br />

Blijf je ook e<strong>en</strong> letterfretter in <strong>de</strong> perio<strong>de</strong>s dat je zelf schrijft?<br />

‘Ik blijf boek<strong>en</strong> verslind<strong>en</strong>, ja. Ik lees heel veel jeugdboek<strong>en</strong>: rec<strong>en</strong>te uitgav<strong>en</strong>, maar ook<br />

klassiekers waar ik vroeger al zot van was. Thea Beckman, Astrid Lindgr<strong>en</strong>, Anthony<br />

Horowitz, Jan Terlauw... dat zijn mijn favoriet<strong>en</strong>. Ik wil mezelf niet in dat rijtje plaats<strong>en</strong>, maar<br />

ik hoop dat mijn boek<strong>en</strong> ook klassiekers word<strong>en</strong>.’<br />

Leg je je meer toe op schrijv<strong>en</strong> nu <strong>de</strong> opnames van Flikk<strong>en</strong> erop zitt<strong>en</strong>?<br />

‘Ik had gehoopt van wel, maar helaas... ik moet mijn brood verdi<strong>en</strong><strong>en</strong>, dus geef ik ook les<br />

aan musicalstud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> blijft er niet méér tijd over dan vroeger. Er kruipt ook heel veel<br />

werk in zo'n boek: sommige m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> dat het als zog<strong>en</strong>aam<strong>de</strong> BV allemaal makkelijker<br />

gaat. Helemaal niet, want natúúrlijk schrijf ik mijn boek<strong>en</strong> zelf.’<br />

Maar je hebt nooit zélf naar e<strong>en</strong> uitgever moet<strong>en</strong> zoek<strong>en</strong>.<br />

‘Klopt helemaal: ze laz<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> interview met mij dat ik graag wil<strong>de</strong> schrijv<strong>en</strong>, <strong>en</strong> beld<strong>en</strong> me<br />

of ik interesse had. Máár: ik heb ook eerst e<strong>en</strong> synopsis moet<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>, drie hoofdstukk<strong>en</strong> in<br />

moet<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> alles lat<strong>en</strong> corriger<strong>en</strong>. Net zoals e<strong>en</strong><strong>de</strong>r welke an<strong>de</strong>re schrijver. Ik krijg<br />

heus ge<strong>en</strong> carte blanche’<br />

Je br<strong>en</strong>gt ge<strong>en</strong> lezing, maar e<strong>en</strong> familievoorstelling. Waarom?<br />

‘Ik lees wel <strong>de</strong>l<strong>en</strong> voor uit Wiet Waterlan<strong>de</strong>rs, maar ik vind ook dat je daar als kind iets mee<br />

moet kunn<strong>en</strong> 'do<strong>en</strong>'. Net zoals met <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> zelf. E<strong>en</strong> voorbeeldje: vooral van leerkracht<strong>en</strong><br />

krijg ik wel e<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> opmerking à la 'hier schrijf je iets over e<strong>en</strong> horloge, maar dat hadd<strong>en</strong> ze<br />

helemaal niet in <strong>de</strong> Mid<strong>de</strong>leeuw<strong>en</strong>'. Ja zeg, dat weet ik ook wel (lacht). Ik geef er ge<strong>en</strong> zier om<br />

dat mijn boek<strong>en</strong> historisch niet correct zijn. Ik heb liever dat kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> door mijn boek<strong>en</strong> geboeid rak<strong>en</strong> door<br />

geschied<strong>en</strong>is <strong>en</strong> zélf ding<strong>en</strong> gaan opzoek<strong>en</strong>.’<br />

Je br<strong>en</strong>gt ook 'boek<strong>en</strong>weetjes' mee?<br />

‘In die zin dat ik bewust e<strong>en</strong> paar vrag<strong>en</strong>ron<strong>de</strong>s in <strong>de</strong> voorstelling verwerk. Kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />

je behoorlijk op <strong>de</strong> rooster legg<strong>en</strong>, hoor: waarom ik precies op bladzij<strong>de</strong> X eerst dit schrijf,<br />

<strong>en</strong> erna toch dát. Ik moet vaak zelf ev<strong>en</strong> gaan kijk<strong>en</strong> omdat ik niet kan volg<strong>en</strong> (lacht). Ze<br />

durv<strong>en</strong> je ter verantwoording roep<strong>en</strong>.’<br />

II. Gazet van Antwerp<strong>en</strong>, 13 januari 2007<br />

‘Ik b<strong>en</strong> e<strong>en</strong> gecontroleerd kluiz<strong>en</strong>aar’

---

Zijn naam klinkt als e<strong>en</strong> tunnel, maar daar zit hij zelf voor niets tuss<strong>en</strong>. Op eig<strong>en</strong> conto staan:<br />

acteur, musical- <strong>en</strong> bandzanger, schrijver. 2007 wordt voor hem het jaar van <strong>de</strong> waarheid. In<br />

april verschijnt zijn twee<strong>de</strong> familieroman Wiet Waterlan<strong>de</strong>rs <strong>en</strong> <strong>de</strong> kleine Carolusco<strong>de</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />

maand later gaat hij solo als zanger. Voor <strong>de</strong> Pasmansfans: vanaf februari draagt Tijsmans weer<br />

blauw op uw scherm <strong>en</strong> ja, hij neemt op dit eig<strong>en</strong>ste mom<strong>en</strong>t <strong>de</strong> neg<strong>en</strong><strong>de</strong> reeks Flikk<strong>en</strong> op.<br />

Toch bek<strong>en</strong>t aan onze redactrice Martine Cuyt: ‘Ik b<strong>en</strong> e<strong>en</strong> gecontroleerd kluiz<strong>en</strong>aar.’<br />

Aan je <strong>de</strong>urbel hangt 9 op 10 producties. Waarom 9/10?<br />

‘Omdat 10 op 10 zo perfect is. 9 op 10 is fantastisch. Stel je voor dat je met 10/10 zit, dan kan<br />

er nooit nog wat op volg<strong>en</strong>.’<br />

En stel dat je e<strong>en</strong> jobomschrijving naast je bel plakt?<br />

‘Ik b<strong>en</strong> én acteur én zanger én schrijver. Artistieke duiz<strong>en</strong>dpoot vind ik e<strong>en</strong> boei<strong>en</strong><strong>de</strong> term.<br />

Ik heb die niet voor mezelf bedacht. E<strong>en</strong> mediam<strong>en</strong>s noem<strong>de</strong> me ooit zo.’<br />

‘Ik b<strong>en</strong> e<strong>en</strong> acteur die beginn<strong>en</strong> zing<strong>en</strong> is <strong>en</strong> daarna beginn<strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong>. De volgor<strong>de</strong> is puur<br />

toeval. Voor hetzelf<strong>de</strong> geld was ik e<strong>en</strong> schrijver geweest die was beginn<strong>en</strong> acter<strong>en</strong> <strong>en</strong> zing<strong>en</strong>.<br />

Heel mijn kin<strong>de</strong>rtijd lang heb ik gezong<strong>en</strong>. In twee kor<strong>en</strong>. Op mijn zesti<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong>ed ik zowel<br />

muziek als voordracht. Op e<strong>en</strong> bepaald mom<strong>en</strong>t <strong>de</strong>ed ik zo veel naschools - dictie,<br />

voordracht, toneel, muziek - dat mijn schoolwerk erbij inschoot. Op die manier heb ik mijn<br />

vier<strong>de</strong> jaar overgedaan.’<br />

Sinds wanneer schrijf je dan?<br />

‘Ik schrijf gedicht<strong>en</strong> <strong>en</strong> verhaaltjes sinds mijn zes<strong>de</strong>. In mijn puberteit - <strong>de</strong> onnozele leeftijd -<br />

vond ik alles belachelijk <strong>en</strong> gooi<strong>de</strong> ik alles weg. Nu heb ik daar grote spijt van.’<br />

Van wie heb je het leesvirus?<br />

‘Mijn moe<strong>de</strong>r las veel. En mijn ou<strong>de</strong>rs laz<strong>en</strong> ons voor. En op school hadd<strong>en</strong> we m<strong>en</strong>eer<br />

Geets. Die las elke week e<strong>en</strong> uur voor uit Jan zon<strong>de</strong>r Vrees, De graaf van Montechristo...<br />

Avontur<strong>en</strong>verhal<strong>en</strong>, het <strong>en</strong>e boek na het an<strong>de</strong>re. Sommig<strong>en</strong> vond<strong>en</strong> dat leuk omdat ze dan<br />

ge<strong>en</strong> les - <strong>en</strong> leerstof - hadd<strong>en</strong>. Ik vond het fijn om het voorlez<strong>en</strong> <strong>en</strong> om <strong>de</strong> verhal<strong>en</strong>.<br />

‘Ik las ook erg veel als kind. Niet dat ik op familiefeestjes nooit meespeel<strong>de</strong> met <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re<br />

kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong>, maar ik was toch vaak dieg<strong>en</strong>e die met e<strong>en</strong> boekje erg<strong>en</strong>s stilletjes zat. Terlouw heb<br />

ik verslond<strong>en</strong>, Evert Hartman, Anthony Horowitz. Ik b<strong>en</strong> e<strong>en</strong> grote Arthur-fan. Ooit schrijf<br />

ik zelf e<strong>en</strong> Arthurroman!’<br />

‘Op sportvlak stak ik behoorlijk af teg<strong>en</strong> mijn va<strong>de</strong>r <strong>en</strong> twee broers. Ik zat op atletiek. Op<br />

mijn elf<strong>de</strong> pas durf<strong>de</strong> ik te zegg<strong>en</strong>: 'Papa, ik doe dat niet graag'.’<br />

En nu loop je toch?<br />

‘Ik b<strong>en</strong> daar ti<strong>en</strong> jaar geled<strong>en</strong> mee begonn<strong>en</strong>, to<strong>en</strong> ik stopte met rok<strong>en</strong>. Niet competitief<br />

hoor, gewoon ter ontspanning. Ik vind lop<strong>en</strong> heerlijk. Ik jog doodgraag door boss<strong>en</strong>.<br />

Onwaarschijnlijk hoeveel je daar kunt achterlat<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoeveel <strong>en</strong>ergie je weer me<strong>en</strong>eemt. De<br />

i<strong>de</strong>eën hang<strong>en</strong> er in <strong>de</strong> lucht. Ik loop er letterlijk op.’

---

Je eerste jeugdboek Het geheim van veel Tor<strong>en</strong>s versche<strong>en</strong> in april 2006. Inmid<strong>de</strong>ls zit je<br />

in <strong>de</strong> zes<strong>de</strong> druk <strong>en</strong> bov<strong>en</strong> 5.000 verkochte exemplar<strong>en</strong>. Precies e<strong>en</strong> jaar later<br />

verschijnt Wiet Waterlan<strong>de</strong>rs, <strong>de</strong>el 1 van e<strong>en</strong> trilogie. Het lijkt je m<strong>en</strong><strong>en</strong>s.<br />

‘Dat is ook zo. Mijn uitgeefster Els De Pooter vroeg me bij mijn <strong>de</strong>buut: 'Mark, je boek<br />

wordt toch ge<strong>en</strong> mo<strong>de</strong>gril, hé? Wij will<strong>en</strong> ver<strong>de</strong>r met jou'. Ik zei: 'Ik me<strong>en</strong> het ernstig. Ik<br />

wil elk jaar e<strong>en</strong> boek uitbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Ik noem het niet graag e<strong>en</strong> jeugdboek. Ik noem het liever e<strong>en</strong><br />

familieboek. Omdat ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> er kan om lach<strong>en</strong> <strong>en</strong> plezier mee kan hebb<strong>en</strong>. Ik hoor<strong>de</strong> geregeld op <strong>de</strong><br />

Boek<strong>en</strong>beurs van (groot)ou<strong>de</strong>rs: 'Jammer dat het e<strong>en</strong> kin<strong>de</strong>rboek is, an<strong>de</strong>rs zou ik het ook<br />

lez<strong>en</strong>'. En dan daag<strong>de</strong> ik ze uit het toch te do<strong>en</strong>.’<br />

‘Ik was geschokt to<strong>en</strong> <strong>de</strong> leraar van het eerste mid<strong>de</strong>lbaar bij mijn boekvoorstel Koning van<br />

Kator<strong>en</strong> van Jan Terlouw teg<strong>en</strong> me zei: 'Vanaf nu hoor je echte romans te lez<strong>en</strong>'. Was Koning<br />

van Kator<strong>en</strong> dan ge<strong>en</strong> echte roman? Ik was compleet van <strong>de</strong> kaart. Het verschil tuss<strong>en</strong><br />

jeugdliteratuur <strong>en</strong> echte romans bestaat voor mij niet.’<br />

Je on<strong>de</strong>rscheidt je nu al van an<strong>de</strong>re BV's die per se e<strong>en</strong> boekje will<strong>en</strong> pleg<strong>en</strong>. Werkt<br />

het heers<strong>en</strong><strong>de</strong> principe 'Elke BV zijn/haar boek' niet teg<strong>en</strong> je?<br />

‘Helaas is het in <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>: BV schrijft Boek. Ik wou dat al heel lang do<strong>en</strong>, maar leg dat nu<br />

maar e<strong>en</strong>s uit! Op <strong>de</strong> Boek<strong>en</strong>beurs hebb<strong>en</strong> boekhan<strong>de</strong>laars me toegegev<strong>en</strong> dat ze e<strong>en</strong><br />

beoor<strong>de</strong>lingsfout hadd<strong>en</strong> gemaakt. Zij hadd<strong>en</strong> mijn <strong>de</strong>buut gezi<strong>en</strong> als wéér e<strong>en</strong> boek van <strong>de</strong><br />

zoveelste BV. Dat ze sorry kwam<strong>en</strong> zegg<strong>en</strong>, vond ik tof.’<br />

En vond je <strong>de</strong> vier dag<strong>en</strong> signer<strong>en</strong> ook tof?<br />

‘Heerlijk. Natuurlijk word ik herk<strong>en</strong>d als Pasmans, maar ik heb al vaker gesigneerd op<br />

Flikk<strong>en</strong>dag<strong>en</strong> <strong>en</strong> dat is geheel an<strong>de</strong>rs. Op <strong>de</strong> Beurs kom<strong>en</strong> vooral geïnteresseer<strong>de</strong> lezers langs.<br />

Soms lees ik op <strong>de</strong> gezicht<strong>en</strong> van die kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong>: 'Oh, nee, nu zit hij hier <strong>en</strong> ik heb mijn boek<br />

niet bij'. Dan signeer ik <strong>de</strong> bladwijzers met mijn cover <strong>en</strong> foto op, voor in het boek, <strong>en</strong> dan<br />

zie je die gezicht<strong>en</strong> zo opklar<strong>en</strong>.’<br />

Heb/had je als BV-auteur ge<strong>en</strong> streepje voor?<br />

‘Vast wel. Het klopt dat uitgeverij Manteau mij heeft uitg<strong>en</strong>odigd, maar ik wist dat <strong>de</strong> tijd rijp<br />

was. En toevallig stond die uitgeverij bov<strong>en</strong>aan mijn verlanglijstje. Mooi dus. Ik heb eerst e<strong>en</strong><br />

synopsis uitgeschrev<strong>en</strong> <strong>en</strong> heb net zo goed mijn voorstel moet<strong>en</strong> ver<strong>de</strong>dig<strong>en</strong>, maar ze vond<strong>en</strong><br />

het goed <strong>en</strong> daarna kreeg ik carte blanche.’<br />

Hoe combineer schrijv<strong>en</strong> met je an<strong>de</strong>re werk?<br />

‘Het d<strong>en</strong>kwerk gaat <strong>de</strong> hele tijd door. Zo liep ik twee jaar geled<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> met Pascale<br />

Michiels door <strong>de</strong> opnamegang van Flikk<strong>en</strong>. Ik stopte <strong>en</strong> zei: 'Pascale, nu valt mij hier toch<br />

e<strong>en</strong> geweldig i<strong>de</strong>e te binn<strong>en</strong>!' Pascale fronste <strong>de</strong> w<strong>en</strong>kbrauw<strong>en</strong>. Ik heb het geheim twee jaar<br />

moet<strong>en</strong> bewar<strong>en</strong>. In april, als het twee<strong>de</strong> boek uit is, zal ik haar kunn<strong>en</strong> zegg<strong>en</strong>: 'Dat hier, dat<br />

viel mij twee jaar geled<strong>en</strong> te binn<strong>en</strong> to<strong>en</strong> jij erbij was!'’<br />

Waar <strong>en</strong> wanneer schrijf je?

---

‘Ik heb nu al twee jaar na elkaar mijn boek<strong>en</strong> geschrev<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s <strong>de</strong> maand oktober, in e<strong>en</strong><br />

fantastisch huis in <strong>de</strong> duin<strong>en</strong> van Oostduinkerke. Ik installeer me in <strong>de</strong> woonkamer, met<br />

mijn gezicht richting duin<strong>en</strong>. Lijkt het alsof ik te midd<strong>en</strong> <strong>de</strong> duin<strong>en</strong> zit te schrijv<strong>en</strong>. Ik sta zelf<br />

versteld van mijn discipline. Ik heb na Mamma Mia ook bewust ge<strong>en</strong> musical of an<strong>de</strong>r werk<br />

meer aang<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.’<br />

Je had voor het eerst sinds zev<strong>en</strong> jaar e<strong>en</strong> kerstvakantie. En?<br />

‘Fan-tas-tisch! Ik heb tv gezi<strong>en</strong>. Ik vond het geweldig om 71 te zi<strong>en</strong> <strong>en</strong> daarna Blokk<strong>en</strong>. Twee<br />

quizz<strong>en</strong> na elkaar, dat lukt me an<strong>de</strong>rs nooit. Ik heb mijn huis in kerstsfeer on<strong>de</strong>rgedompeld.<br />

Misschi<strong>en</strong> zelfs wat overdrev<strong>en</strong>, ter comp<strong>en</strong>satie voor al die jar<strong>en</strong> dat het niet lukte. Ik heb<br />

ervan g<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> om tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> kerstbom<strong>en</strong> te zitt<strong>en</strong>. Met Klara Continuo op <strong>de</strong> achtergrond.<br />

Of met an<strong>de</strong>re muziek. Of <strong>de</strong> stilte. En ik heb drie dag<strong>en</strong> lang <strong>de</strong> laatste correcties<br />

aangebracht aan mijn nieuwe boek.<br />

Hoe vier<strong>de</strong> je kerst <strong>en</strong> co?<br />

‘Reuzegezellig, lekker, leuk, met veel ca<strong>de</strong>autjes, in familiekring. Wij zijn nogal e<strong>en</strong> hechte<br />

familie. Ik heb twee zuss<strong>en</strong> <strong>en</strong> twee broers. Elke eerste zaterdag van <strong>de</strong> maand sprek<strong>en</strong> wij af.<br />

En dan gaan we nog één keer per jaar op lang week<strong>en</strong>d.’<br />

‘Ik kom uit e<strong>en</strong> warm nest, waar <strong>de</strong> vijf 's avonds in één bed verzameld<strong>en</strong> voor <strong>de</strong><br />

sprookjesvoorlezing van pa of ma. En o wee als onze ou<strong>de</strong>rs het waagd<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> paragraaf<br />

over te slaan (lacht).’<br />

En toch woont die jong<strong>en</strong> uit dat warme nest nu alle<strong>en</strong>, in Merksem?<br />

‘Ik b<strong>en</strong> e<strong>en</strong>zaat. Ik woon alle<strong>en</strong> <strong>en</strong> dat is e<strong>en</strong> bewuste keuze. Ik b<strong>en</strong> dus niet e<strong>en</strong>zaam. Het<br />

gecontroleer<strong>de</strong> kluiz<strong>en</strong>aarschap boeit me. Ik b<strong>en</strong> heel graag alle<strong>en</strong>. De gedachte van alle<strong>en</strong> in<br />

e<strong>en</strong> bos won<strong>en</strong> spreekt me aan.’<br />

‘Ik hou ontzett<strong>en</strong>d van <strong>de</strong> natuur <strong>en</strong> vaak d<strong>en</strong>k ik: 'Ik wil op <strong>de</strong> buit<strong>en</strong> gaan won<strong>en</strong>'. Maar<br />

dat heeft pas zin als je e<strong>en</strong> vitesse lager kunt schakel<strong>en</strong> <strong>en</strong> voorlopig b<strong>en</strong> ik daar nog niet aan<br />

toe.’<br />

‘Als kind k<strong>en</strong><strong>de</strong> ik <strong>de</strong> onbeschrijfelijke luxe van e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> kamer. Oké, het was e<strong>en</strong><br />

kruipkot, het heette ook letterlijk 't klein kamerke,’<br />

MEER LEZEN<br />

Detectiveverhal<strong>en</strong><br />

De afgelop<strong>en</strong> twee jaar is geblek<strong>en</strong> dat <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> van Mark Tijsmans <strong>en</strong>orm populair zijn bij <strong>de</strong><br />

juryled<strong>en</strong>. Hieron<strong>de</strong>r vind je e<strong>en</strong> paar boek<strong>en</strong>tips voor juryled<strong>en</strong> die na Wiet Waterlan<strong>de</strong>rs op zoek<br />

zijn naar meer van hetzelf<strong>de</strong>:<br />

- In <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> over De Wil<strong>de</strong> Kipp<strong>en</strong> Club van Cornelia Funke (Querido) vorm<strong>en</strong> e<strong>en</strong> stel<br />

vri<strong>en</strong>dinn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> club.<br />

- De b<strong>en</strong><strong>de</strong> van <strong>de</strong> witte roos van Astrid Lindgr<strong>en</strong> (Ploegsma, 2004) gaat over e<strong>en</strong> kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> die<br />

sam<strong>en</strong> e<strong>en</strong> <strong>de</strong>tectivegezelschap beginn<strong>en</strong>.

---

Nog meer <strong>de</strong>tectiveverhal<strong>en</strong>:<br />

- Matthew Skelton, Endymion Spring (De Harmonie, 2006)<br />

- Karlijn Stoffels, Het geheim van het gestol<strong>en</strong> grafbeeld (Querido, 2007)<br />

- Anna van Praag, Moord in <strong>de</strong> jungle (Leopold, 2008)<br />

Boek<strong>en</strong>zoeker.org<br />

Ga (met <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong>) op zoek op <strong>de</strong> Boek<strong>en</strong>zoeker. Als je <strong>de</strong>ze weg volgt, kom je terecht bij meer<br />

<strong>de</strong>tectiveverhal<strong>en</strong>:<br />

www.boek<strong>en</strong>zoeker.org (8-12 jaar) > klik op het boek ‘Boek<strong>en</strong>zoeker’ ><br />

‘Zoek je e<strong>en</strong> boek over e<strong>en</strong> on<strong>de</strong>rwerp’ > ‘Spann<strong>en</strong>d’ > ‘Speur<strong>de</strong>rs <strong>en</strong> raadsels’<br />

Groep 4<br />

Briek gaat ook over e<strong>en</strong> zoektocht – zij het e<strong>en</strong> heel an<strong>de</strong>re. <strong>Sam</strong> <strong>Smith</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>Dragons</strong> is dan weer e<strong>en</strong><br />

spann<strong>en</strong>d verhaal. Je kan die boek<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> met Wiet Waterlan<strong>de</strong>rs <strong>en</strong> <strong>de</strong> echt aardige rechters besprek<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> ze on<strong>de</strong>rling vergelijk<strong>en</strong>. Zo verbreedt <strong>de</strong> blik van <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> <strong>en</strong> kan je bepaal<strong>de</strong> g<strong>en</strong>res of<br />

soort<strong>en</strong> boek<strong>en</strong> (het <strong>de</strong>tectiveverhaal, spann<strong>en</strong><strong>de</strong> verhal<strong>en</strong>) meer tot in <strong>de</strong>tail besprek<strong>en</strong>. Ga<br />

bijvoorbeeld sam<strong>en</strong> op zoek naar algem<strong>en</strong>e k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>. Daarna kan je op zoek naar specifieke<br />

elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die elke auteur voor zichzelf kiest.<br />

De grote voorbeeld<strong>en</strong> van Mark Tijsmans<br />

Ga op zoek naar <strong>de</strong> favoriet<strong>en</strong> van Mark Tijsmans <strong>en</strong> br<strong>en</strong>g exemplar<strong>en</strong> van <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> mee naar <strong>de</strong><br />

bije<strong>en</strong>komst:<br />

- Jan Terlouw, Koning van Kator<strong>en</strong><br />

- Thea Beckman, Kruistocht in spijkerbroek<br />

- Astrid Lindgr<strong>en</strong>, De gebroe<strong>de</strong>rs Leeuw<strong>en</strong>hart<br />

- Evert Hartman<br />

- Anthony Horowitz

---

WERKMODEL GROEP 4<br />

1001 gang<strong>en</strong><br />

Jero<strong>en</strong> Van Haele<br />

(door Annie Mo<strong>en</strong>aert)<br />

AUTEURSINFO (ZIE OOK WWW.VILLAKAKELBONT.BE)<br />

Jero<strong>en</strong> Van Haele is gebor<strong>en</strong> in Waarschoot in 1968. Hij werkt sinds zijn 24 ste als<br />

pres<strong>en</strong>tator <strong>en</strong> producer bij Radio 2. In <strong>de</strong> jar<strong>en</strong> ’90 pres<strong>en</strong>teer<strong>de</strong> hij gedur<strong>en</strong><strong>de</strong><br />

twee jaar e<strong>en</strong> kin<strong>de</strong>rquiz op tv. Op dit mom<strong>en</strong>t is hij producer van on<strong>de</strong>rmeer<br />

Inspecteur Decaluwe (e<strong>en</strong> consum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>programma op Radio 2), Radio Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong><br />

Internationaal (<strong>de</strong> Wereldomroep) <strong>en</strong> Zondagspost (e<strong>en</strong> sportprogramma). Hij<br />

begeleidt <strong>de</strong>rtig redacteurs, pres<strong>en</strong>tator<strong>en</strong> <strong>en</strong> muzieksam<strong>en</strong>stellers in hun job voor<br />

<strong>de</strong> VRT.<br />

Daarnaast schrijft Jero<strong>en</strong> sinds 1997 ook libretto’s voor jeugdmusicals. In 2011 komt <strong>de</strong> volg<strong>en</strong><strong>de</strong> uit,<br />

die zal gaan over kin<strong>de</strong>rb<strong>en</strong><strong>de</strong>s in Colombia.<br />

Bibliografie<br />

1001 gang<strong>en</strong> (Lannoo, 2008)<br />

L<strong>en</strong>a's vuur (Lannoo, 2006)<br />

Ook als je me niet ziet, met Noke van d<strong>en</strong> Elsacker (ill.) (Lannoo, 2006)<br />

De stille zee (Lannoo, 2004)<br />

KORT SAMENGEVAT<br />

Raina zeurt <strong>en</strong> zeurt tot ze mee mag met haar grote zus Souhaila. Die poetst 's nachts<br />

in e<strong>en</strong> kantoorgebouw met wel 1001 gang<strong>en</strong>. Raina wil <strong>de</strong> gang<strong>en</strong> zi<strong>en</strong>. Ze ontmoet<br />

er collega’s, mann<strong>en</strong> als Fouad, Andreas (Manapar<strong>en</strong>ko) <strong>en</strong> Louis. Vreem<strong>de</strong>, haast<br />

griezelige kerels. Wat voor spel hebb<strong>en</strong> ze voor Souhaila op touw gezet?<br />

Moslimcultuur wordt met mondjesmaat aangereikt in dit boek, zon<strong>de</strong>r te oor<strong>de</strong>l<strong>en</strong>.<br />

THEMA’S , TIPS EN VERWERKINGSMOGELIJKHEDEN<br />

Thema<br />

Vraag <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> of ze het thema interessant vind<strong>en</strong>. Spreekt het h<strong>en</strong> aan? Waarom wel of waarom<br />

niet?<br />

Ligt <strong>de</strong> nadruk op <strong>de</strong> gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> of meer op <strong>de</strong> gedacht<strong>en</strong> <strong>en</strong> gevoel<strong>en</strong>s van <strong>de</strong> persoon?

---

Hebb<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> iets van geleerd van het verhaal? Zijn ze door dit boek meer te wet<strong>en</strong> gekom<strong>en</strong><br />

over <strong>de</strong> moslimcultuur? Ler<strong>en</strong> ze graag bij terwijl ze lez<strong>en</strong>? Hebb<strong>en</strong> bepaal<strong>de</strong> gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> h<strong>en</strong> aan<br />

het d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> gezet? Wat vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> van bijvoorbeeld dit fragm<strong>en</strong>t:<br />

‘Soulaila, er staat e<strong>en</strong> fout in <strong>de</strong> krant. We zijn in het west<strong>en</strong> gebor<strong>en</strong>, dan zijn we toch niet<br />

allochtoon?’<br />

‘Min of meer. We zijn hier gebor<strong>en</strong>, maar onze ou<strong>de</strong>rs zijn kom<strong>en</strong> uit Tunesië. Daarom zal<br />

het altijd lijk<strong>en</strong> alsof we uit het oost<strong>en</strong> kom<strong>en</strong>.’<br />

‘Dus we zijn hier gebor<strong>en</strong>, maar we blijv<strong>en</strong> allochtoon?’<br />

‘Zoiets’.<br />

‘Souhaila, we zijn zoals die voorwaar<strong>de</strong>. Iets tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> twee’.<br />

Stijl<br />

Op e<strong>en</strong> heel e<strong>en</strong>voudige manier doet <strong>de</strong> auteur zijn lezers nad<strong>en</strong>k<strong>en</strong> over hoe het soms kan voel<strong>en</strong><br />

om allochtoon te zijn. Jero<strong>en</strong> van Haele besteedt grote aandacht aan het taalgebruik. Zowel <strong>de</strong><br />

zinsbouw als <strong>de</strong> woordkeuze zijn sterk uitgebalanceerd, soms zelfs poëtisch. Wat vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong><br />

van <strong>de</strong>ze manier van vertell<strong>en</strong>? Je kan <strong>de</strong> volg<strong>en</strong><strong>de</strong> m<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> over 1001 gang<strong>en</strong> besprek<strong>en</strong> met <strong>de</strong><br />

juryled<strong>en</strong>. Zijn ze het e<strong>en</strong>s met <strong>de</strong> rec<strong>en</strong>s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>?<br />

- ‘Lat<strong>en</strong> we eerlijk zijn, 1001 gang<strong>en</strong> is niet geschrev<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> groot publiek. De stijl die<br />

Jero<strong>en</strong> Van Haele hanteert is heel sober. Elk woord lijkt gewikt <strong>en</strong> gewog<strong>en</strong>. Hij schrijft in<br />

veel dialog<strong>en</strong>, meestal niet e<strong>en</strong>s vergezeld van beschrijv<strong>en</strong><strong>de</strong> tekst. Het is e<strong>en</strong> bravourestuk<br />

om in zo weinig woord<strong>en</strong> zoveel sfeer <strong>en</strong> zoveel informatie mee te gev<strong>en</strong>. Het is dan ook<br />

heel moeilijk om als jonge lezer dit er weer uit te hal<strong>en</strong>. Daarom dat dit boek niet voor<br />

ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> zal weggelegd zijn. Maar dat levert nu net <strong>de</strong> mooiste literatuur op.’<br />

(lettererf.blogspot.com)<br />

- ‘Jero<strong>en</strong> Van Haele heeft met zijn 1001 gang<strong>en</strong> e<strong>en</strong> meesterwerkje afgeleverd. Mooi verzorgd<br />

<strong>en</strong> goed opgebouwd. Afwisseling <strong>en</strong> intellig<strong>en</strong>tie strijd<strong>en</strong> om <strong>de</strong> eer. Misschi<strong>en</strong> wat moeilijk<br />

voor sommige 7-jarig<strong>en</strong> (sic!), maar voorlez<strong>en</strong> <strong>en</strong> er sam<strong>en</strong> over naprat<strong>en</strong> moet uitstek<strong>en</strong>d<br />

lukk<strong>en</strong>. (www.ou<strong>de</strong>rs.nl)<br />

- ‘Toch heeft Van Haeles bijzon<strong>de</strong>re stijl ook e<strong>en</strong> niet te on<strong>de</strong>rschatt<strong>en</strong> na<strong>de</strong>el. 1001 gang<strong>en</strong> is<br />

prachtig, maar voor kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> ook e<strong>en</strong> moeilijk boek.’ (De leeswolf)<br />

Dit antwoord<strong>de</strong> Jero<strong>en</strong> op <strong>de</strong> vraag of zijn boek<strong>en</strong> niet te moeilijk zijn voor kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong>:<br />

‘Het is e<strong>en</strong> kritiek die ik vaker hoor. Maar het is ook e<strong>en</strong> kritiek die ik alle<strong>en</strong> van grote<br />

m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> krijg. To<strong>en</strong> ik zelf kind was, was ik bezig met zog<strong>en</strong>aamd moeilijke ding<strong>en</strong>. Na het<br />

schrijv<strong>en</strong> De stille zee <strong>en</strong> L<strong>en</strong>a's vuur las ik in <strong>de</strong> Duitse pers dat ik in mijn boek<strong>en</strong> maar beter<br />

<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> niet confronteer met bijvoorbeeld <strong>de</strong> dood. Maar als kind was ik daar wel mee<br />

bezig. En mijn zoontje van vijf vroeg gister<strong>en</strong> waarom m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> doodgaan. Volg<strong>en</strong>s mij<br />

vergiss<strong>en</strong> volwass<strong>en</strong><strong>en</strong> zich vaak in <strong>de</strong> zog<strong>en</strong>aam<strong>de</strong> 'e<strong>en</strong>voud' van het kind. E<strong>en</strong> kind is<br />

complex, d<strong>en</strong>kt na, zoekt. E<strong>en</strong> kind is namelijk ... e<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s.’<br />

‘Kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> zijn m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>, <strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> smak<strong>en</strong>. De e<strong>en</strong> houdt van zuur, <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r van<br />

zoet. Ik d<strong>en</strong>k er niet zo over na over waar kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> van houd<strong>en</strong> [meer daarover in het<br />

antwoord op <strong>de</strong> volg<strong>en</strong><strong>de</strong> vraag]. Waar ik wèl over nad<strong>en</strong>k is over schoonheid. En<br />

schoonheid in taalgebruik, in woord<strong>en</strong> <strong>en</strong> zinn<strong>en</strong>, hoort daar bij. Als ik door mijn stijl <strong>de</strong><br />

kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> wat schoonheid kan meegev<strong>en</strong>, b<strong>en</strong> ik al zeer tevred<strong>en</strong>. En als er op het ein<strong>de</strong> van

---

mijn rit één kind daardoor het vuur voor het schrijv<strong>en</strong> heeft gevoeld, b<strong>en</strong> ik e<strong>en</strong> gelukkige<br />

man.’<br />

‘Als kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> mij aansprek<strong>en</strong> over mijn boek<strong>en</strong>, hoor ik nooit: ze zijn te moeilijk. E<strong>en</strong> kind<br />

pikt er van mee wat het aankan, e<strong>en</strong> volwass<strong>en</strong>e zal dieper in <strong>de</strong> lag<strong>en</strong> gaan. Zo heb ik het<br />

graag.’<br />

Titel<br />

Vraag <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> <strong>de</strong> titel te verklar<strong>en</strong> aan <strong>de</strong> hand van passages uit het boek.<br />

Illustraties<br />

Wat vind<strong>en</strong> <strong>de</strong> juryled<strong>en</strong> van <strong>de</strong> illustraties? Bespreek sam<strong>en</strong> <strong>de</strong> m<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> van <strong>de</strong>ze rec<strong>en</strong>s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>:<br />

- ‘De illustraties van Myriam Kalaï, die vooral speelt met collages waarbij foto’s <strong>en</strong> tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />

door elkaar gebruikt zijn, zijn sober maar knap.’ (lettererf.blogspot.com)<br />

- ‘Deze continue ontmoeting<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> sprookje <strong>en</strong> werkelijkheid neemt ook Myriam Kalaï<br />

mee in haar prachtige illustraties. De tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> in het boek zelf getuig<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />

e<strong>en</strong>voudige maar toch eig<strong>en</strong> stijl. De collagetechniek waarbij foto’s van gang<strong>en</strong>, keuk<strong>en</strong>s of<br />

gebouw<strong>en</strong> gecombineerd word<strong>en</strong> met dui<strong>de</strong>lijke, eig<strong>en</strong>tijdse tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> sluit bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong><br />

perfect aan bij het verhaal.(De Leeswolf)<br />

Dit antwoord<strong>de</strong> Jero<strong>en</strong> op <strong>de</strong> vraag hoe hij <strong>de</strong> illustrator heeft gevond<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoe <strong>de</strong> sam<strong>en</strong>werking ging:<br />

‘Ik kies sam<strong>en</strong> met <strong>de</strong> uitgeverij nauwkeurig <strong>de</strong> illustratrice. Meestal stelt <strong>de</strong> uitgeverij mij<br />

e<strong>en</strong> vijftal illustrator<strong>en</strong> voor wi<strong>en</strong>s werk past bij <strong>de</strong> stijl van het boek dat ik schreef. Omdat ik<br />

e<strong>en</strong> nogal eig<strong>en</strong> stijl heb, kiez<strong>en</strong> ze zeer gericht <strong>en</strong> zijn het steeds boei<strong>en</strong><strong>de</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> met<br />

kwalitatief werk. Voor De stille zee werd dat <strong>de</strong> inmid<strong>de</strong>ls beroem<strong>de</strong> Sabine Clem<strong>en</strong>t, voor<br />

1001 gang<strong>en</strong> vroeg ik Lannoo op zoek te gaan naar e<strong>en</strong> allochtone - <strong>en</strong> bij voorkeur<br />

Tunesische - illustratrice. En ze vond<strong>en</strong> haar nog ook: in G<strong>en</strong>t. Myriam Kalaï is half<br />

Tunesisch, half Vlaams. Ik laat <strong>de</strong> illustratrice altijd <strong>de</strong> volledige vrijheid, <strong>de</strong> <strong>en</strong>ige slag om <strong>de</strong><br />

arm die ik heb is dat ik altijd mag zegg<strong>en</strong> welke tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> er uitein<strong>de</strong>lijk wél of niet in het<br />

boek kom<strong>en</strong>. Maar meestal gaat dat vanzelf.’<br />

TOT SLOT<br />

Op <strong>de</strong> vraag hoe Jero<strong>en</strong> ertoe gekom<strong>en</strong> is om jeugdschrijver te word<strong>en</strong>, antwoord<strong>de</strong> hij:<br />

‘... Ik b<strong>en</strong> er niet toe gekom<strong>en</strong>... Het gebeur<strong>de</strong>. Ik schreef e<strong>en</strong> boek - De stille zee - over<br />

mijn grootva<strong>de</strong>r <strong>en</strong> ik. Het boekje beschreef niet letterlijk ons lev<strong>en</strong>, hoewel er toch<br />

elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> waarheidsgetrouw zijn. Het was voor mij e<strong>en</strong> symbolisch boek, e<strong>en</strong> afscheid van<br />

e<strong>en</strong> lev<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> bijzon<strong>de</strong>re man. Ik stuur<strong>de</strong> het verhaal in e<strong>en</strong> impulsieve bui naar Lannoo<br />

<strong>en</strong> <strong>de</strong> uitgeverij maakte er e<strong>en</strong> jeugdboek van. Plots was ik jeugdschrijver... Na L<strong>en</strong>a's vuur<br />

besloot ik nog ev<strong>en</strong> door te gaan on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> stempel jeugdauteur, maar eig<strong>en</strong>lijk is <strong>de</strong> <strong>en</strong>ige<br />

toegeving die ik doe <strong>de</strong> zinsconstructies e<strong>en</strong>voudig houd<strong>en</strong>. Ver<strong>de</strong>r heb ik er alle<br />

vertrouw<strong>en</strong> in dat <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> mijn verhal<strong>en</strong> snapp<strong>en</strong> tot waar ze het kunn<strong>en</strong> of will<strong>en</strong><br />

snapp<strong>en</strong>.’<br />

Jero<strong>en</strong> zegt ook nog:<br />

‘Veel plezier ermee <strong>en</strong> vertel aan <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> dat ie<strong>de</strong>r van h<strong>en</strong> an<strong>de</strong>rs is dan <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r<strong>en</strong>!’